Usta sanatçı Zülfü Livaneli Almanya’nın Ulm kentinde düzenlenen “Livaneli Kültür-Sanat Günleri’nin onur konuğu oldu.
Odak Kültür Atölyesi tertibi ve Turkuaz Kültür – Sanat Kuruluşu’nun katkıları ile Almanya’da birinci kere düzenlenen aktiflikte Zülfü Livaneli’yi sanatçı ve gazeteci dostları yalnız bırakmadı. Zülfü Livaneli Odatv’ye özel açıklamalarda bulundu.
Uzun vakittir sürgünde yaşadığınız yerlere bugün onur konuğu olarak geldiniz. Bu nasıl bir his?
Zülfü Livaneli: Çok etkileyici bir his. Ulm’deki arkadaşların Odak Kültür Atölyesi ve Turkuaz Kültür Sanat kuruluşu bu aktifliği büyük bir heyecanla, büyük takımlarla ve emeklerle hazırlamış. Burada bu akşam büyük bir emek gördüm. Enstrümanlar, düzenlemeler, notalar, akortlar, ses provaları, koro.. Bunları ayarlamak kolay değil. Türkiye’de hiç eğitim görmemiş, küçük minicik şahane sanatkarlar bugün müziklerimi söyledi. Uzaklardan gelenler, sevgili dostlarım, sahnedekiler, oradakiler. Hepinize çok teşekkür ederim. Benim için çok hoş bir anı oldu, hoş bir gün oldu. Bu aktiflik beni etkilediği kadar biraz da hüzünlendirdi. Gurbetteki insanların kendi kök kültürleri ile münasebet kurmak için ve onu yaşatmak için büyük bir efor göstermeleri çok bedelli. Her davet edildiğim yere gidemiyorum lakin buraya güzel ki geldim.
Sürgünde yazdığınız müzikleri artık tahminen de hiç Türkçe eğitim almamış Almanya’da doğup büyümüş gençler ezbere söylüyorlar.
Zülfü Livaneli: Bu çok gurur verici. Mesela 1980 darbesinin acıları çekilirken birkaç ay tek başına yaşamak zorunda kaldığım Stuttgart’ta yaptığım “Dağlara Küstüm” müziği. Parçayı evvel eşim, sonra eşim dostum dinledi. Daha sonra herkese yayıldı ve o şarkıyı bugün bu çocuklarımız Almanya’da çalıp, söylüyorlar. Sanatın bu devamlılığı göstermesi çok kıymetli. Bu kelamı kendime yormuyorum lakin çok seviyorum; “Bir ülkenin, bir halkın türkülerini yapanlar, maddelerini yapanlardan daha kalıcıdır” Sahiden de o denli. Zira ben yasa yapan olarak da mecliste bir devir geçirdim. Siyasetler, siyasetçiler, makamlar gelir geçer ama bizim bu sahnedeki arkadaşımız Sunay Akın üzere, Barış İnce üzere, Zafer Köse üzere sanatkarların yaptıkları kalır.
“Yaşamak misyondur yangın yerinde” müziğiniz koro tarafından seslendirildiğinde hüzünlendiniz…
Zülfü Livaneli: 2 Temmuz 1993 hepimizin hüzünlenmesi gereken, bir utanç günü. Maalesef bu utancı temizleyemedik. Hala o çığlıklar devam ediyor zira adalet yerini bulmadı. Adalet, yargı, cezasızlık konusunda acıları çok olan bir ülkeyiz. Yalnızca Sivas değil, bizim topraklarımızda acı çeken birçok insan var ve bu acıların hesabı sorulmuyor. Bizler de Türkiye’de bu hesapların sorulacağı günler kesinlikle gelecek ve ülkemiz demokratik bir hukuk devleti olacak diye inanıyoruz, güveniyoruz ve çalışıyoruz.
KÜÇÜK SOLİST DAMGA VURDU
İki gün olarak düzenlenen programın birinci gününde Zülfü Livaneli’nin senaryosunu yazdığı ve yönettiği “Veda” sineması sinemaseverlerle buluştu. Gerçekleştirilen “Livaneli Sanatı” okur buluşması ile “Son Ada” ve “Seranad” kitapları ve Zafer Köse’nin “Son Ozan Livaneli” isimli kitabı üzerine sohbet edildi. “Livaneli Sanatı Semineri” bahisli aktifliğe Sunay Akın, Barış İnce, Zafer Köse ve Henning Schmiedt konuşmacı olarak katıldı.
Etkinliğin ikinci günü konser ile devam etti. Zülfü Livaneli’nin hayatından kesitlerin okunduğu konserde, Livaneli’nin müzikleri koro eşliğinde daima bir ağızdan söylendi. Bilhassa küçük solist Neva Çabuk’un söylediği solo müzikler Livaneli’yi çok duygulandırdı.
Konserin, Sivas katliamının yıl dönümüne gelmesi nedeni ile salonda duygusal anlar yaşandı. 2 Temmuz 1993 günü Madımak Oteli’nde aydınların canlı diri yakılmasaydı Zülfü Livaneli, o olayda hayatını yitiren arkadaşı şair, müellif Metin Altıok ile 3 Temmuz’da İstanbul’da buluşmak üzere sözleşmişlerdi.
DUYGULANDIRAN HİKAYE
“Yaşamak misyondur yangın yerinde” şarkısı söylenmeden evvel anlatılan öykü salonda bulunan dinleyicileri epey etkiledi:
“Zülfü Livaneli, Ataol Behramoğlu ve Metin Altıok dünyaya tıpkı hassaslıkla bakan bu üç insanın yolu birinci gençlik yıllarında kesişmiş, dost olmuşlardı. Sonraki yıllarda bir türlü bir ortaya gelemeyen üç yeterli arkadaş 03 Temmuz 1993 günü İstanbul’da buluşmak üzere sözleşmişlerdi. Lakin İstanbul’da planladıkları buluşmayı Metin Altıok’un Sivas’ta düzenlenecek olan Pir Sultan Abdal şenliklerine katılacak olmasından ötürü ertelediler. 02 Temmuz öğlen saatlerinde Sivas’tan gelen haberler dehşet vericiydi. Memleketin en değerli aydınlarının ve sanatkarlarının bulunduğu Madımak oteline yobazlar saldırıyor, etrafı ateşe veriyorlardı. Livaneli büyük bir tasa ve içinden taşan öfkeyle olayları televizyondan takip ediyordu. Metin Altıok’ta orada, yükselen alevlerin gerisindeydi. Öbür yerlerde otuz kişilik hak arama gösterisine yüz kişilik yüzsüzlükle saldıran güvenlik güçlerinin olaya rastgele bir müdahalesi olmuyordu. Vali, hükümet, gelişmeleri yalnızca izliyorlardı. Televizyonu izlerken Livaneli’nin içindeki dehşet büyüyordu. Dört yüz yıldır çalıp söylenen türküler tutuşuyor, kalem tutan eller kurban ediliyordu. Pir Sultanlar yanıyordu. Bu memleket bir daha bugünü yaşamamış üzere olamayacaktı. Metin Altıok bu yangın yerinden ağır yaralı olarak çıkacaktı. Lakin altı gün yaşayabilecekti. Zülfü, Ataol ve Metin bir daha görüşemeyecekler, eski günlerini konuşamayacaklar, yeni şiirlerini okuyamayacaklardı. Üç arkadaş oturup rakı içemeyecekti. Bu kabul edilemezdi. Ve yangın yeri albümünde üç dostun buluşması sağlandı. Metin Altıok’un bir kelamının alındığı, onun isminin geçtiği ve Ataol Behramoğlu’nun yazdığı şiiri Zülfü Livaneli besteledi. “Yaşamak misyondur yangın yerinde, yaşamak insan olarak”
Üç arkadaş o gün planladıkları üzere İstanbul’da buluşamamışlardı lakin hüzünlü bir formda bu müzikte buluşmuşlardı.
Deniz Gezginci