Türkiye’nin pandemi sürecinde yüzde 11 ekonomik büyüme yaşaması ve üretim oranının yüzde 9 artması, dünyada gündem oldu.
İngiltere’nin önde gelen iktisat ve siyaset mecmuası The Economist, “Sürekli Artan Enflasyona Karşın Türk İktisadı Nasıl Büyüdü?” başlıklı bir makale yayınladı.
Makalede, Türkiye’nin ekonomik büyümesiyle enflasyon artışının birebir anda yaşanması incelendi.
2001’DE YETERLİYDİ, 2018’DE BOZDU
The Economist, 2001 ekonomik krizi sonrasında yapılan ekonomik reformlardan ötürü, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı övdü: “Reformlar, ekonomik dönüşüme yardım etti.”
2003 ve bilhassa 2008 sonrasında Türkiye’ye sıcak para akışı yaşandığını tabir eden The Economist, vakit içinde Türk Lirası’nda yaşanan dalgalanmalar ve ekonomi siyasetlerinin Merkez Bankası’na müdahale etmesi sebebiyle sıcak para akışının durduğunu tabir etti.
2018’de ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz oranlarını düşürmek istemesiyle yabancı yatırımcının Türkiye’den çekilmeye başladığı öne sürüldü: “Türk lirası bedel kaybettikçe ve istikrar bozuldukça yabancı yatırımcı kaçtı.”
HOLDİNGLER KÂR ETTİ, KÜÇÜK İŞLETMELER ZORLANDI
Ekonomik büyüme en çok holdinglerin kâr etmesini sağladı.
Türkiye, Avrupa’ya olan yakınlığı ve nakliye gemilerinin en fazla 72 saatte Avrupa limanlarına yanaşabilmesi sebebiyle, Çin’in önüne geçiyor.
Yabancı yatırımcının yerini alan Türk holdingleri, her kolda üretim yaparak ihracata odaklanıyor.
Yüksek üretim ve yüksek ihracat, Holdinglerin ve orta ölçekli işletmelerin kâr etmesini sağlıyor.
The Economist, Avrupa pazarına yakınlığın yanı sıra, her türlü ekonomik krize ve yüksek enflasyona karşın Türk halkının tüketime para harcamasının da tesirli olduğunu söyledi.
ENFLASYONA KARŞIN TÜKETİM VAR
The Economist, “Enflasyon yüzde 80’lerde, lakin trafik araç kaynıyor, dükkanların rafları ağzına kadar dolu ve her yerde tüketici bulunuyor” sözlerini kullandı.
Türkiye’nin bilhassa genç nüfusunun “tüketimi sevdiğini” öne süren The Economist, tüketimin kredi kartı borçlarının yanı sıra yastık altı dolar ve altın birikimi ile yapıldığına dikkat çekti: “Tüketicilerin önemli bir kısmı kendi parasını kullanmıyor. Ailenin birikmişleri veya kredi kartları öne çıkıyor.”
Ancak The Economist, tüketimin yüksek olmasının sebebini şu formda açıkladı: “İnsanlar umutsuz.”
UMUT YOK, BİRİKİM DE YOK
Türk halkının OECD ülkeleri içinde en çok çalışan ve en uzun mühlet mesai yapan halk olduğuna dikkat çeken The Economist, Türklerin “çok çalışıp az kazandığını” belirtti.
Tüketimin bu kadar yüksek olması ise şu sözlerle tabir edildi: “Türkler, ekonomik kriz sebebiyle birikim yapabileceklerine inanmıyor. Ekonomik ümitsizlik var. Bu da insanları kazandığı parayı tüketmeye yönlendiriyor.”
PARA SİYASETİ DEĞİŞMEZSE TEHLİKE BÜYÜK
Türkiye’nin düşük faiz siyasetini eleştiren The Economist, para siyaseti değişmediği takdirde ekonomik büyümenin de yakın gelecekte son bulacağını söyledi: “Türkiye güç ithal eden bir ülke. Döviz rezervleri de çok düşük. Şayet para siyaseti değişmezse, yüksek enflasyon ve ekonomik büyüme modelinin kırılgan tarafı ortaya çıkacak.”
2023 seçimlerine kadar “Türkiye dişini sıkacak” diyen The Economist, seçim konusundaki iddiasını şöyle söz etti: “Erdoğan anketlerde düşüşe geçse de kolay kolay gitmeyecektir.”
AKP BU TÜRLÜ SAVUNMUŞTU: “HERKESTE OTOMOBİL VAR”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2021’de yaptığı konuşmada, ekonomik krize ait şu yorumda bulundu: “Her konutta bir otomobil var, 2. el otomobil yetişmiyor, kapıcısında da var.”
AKP’li isimler, ekonomik kriz tenkitlerine şu cevapları vermişti: “Dükkanlar dolu.”