Ayşenur Ozel
Di fikra gelekan de feza cihekî tarî ye Valahiyeke gelekî mezin e Lê Kolej Escort belê di vê valahiyê de em tabanın hakikaten rengîniya gerdûnê jî Stêrk gerstêrk ewr asteroîd nîşana vê rengîniyê ne lê ya herî balkêş ewr in Ferqa van ewrên em hemî Rus Escort pê dizanin û yên li fezayê berbiçav in
Ewreke rengîn û bi taybetmendiya xwe balkêş Ewra Magellanî ye Berê mirovan di rêwîtiyê de ji bo rêya xwe bibînin ji xwe Yenimahalle Escort re rê û rêbazên cuda dîtine Di sedsala 15an de gerok û astronom Ferdinand Magellan di rêwîtiyê de konut ewr tabanına û pê gera xwe dike Paşê jî ji ber ku wî ew dîtiye bi nave wî tê naskirin Ji xeynî Ferdinand Magellan gerokên din ên cihanê jî ji bo li Başûr rêya xwe bibînin mesken ewr bi kar anîne
Di sedsala 20an de Edwin Hubble qebûl dike Ewra Magellanî di Kadizê de heye Astronomê Emerîkî Edwin Hubble gava li ser pergalên galaksiyan dixebite û tabanına pergala Ewrên Magellanî ji pergala yên din cudatir e Pergala wê dişibe pergala galaksiya NGC3109 a li kêleka koma galaksiyan Herîkina hidrojena notr a her du Ewrên Magellanî wan bi xwe û Kadizê ve girêdide û herdu jî dişibin galaksiyên spiral EM Ewrên Magellanî bi gazên xwe dewlemedtir in Ji aliyê metalan jî ew qasî dewlemend nînin Metaliya Ewra Magellanî ya mezin bi 0 5 qatan ya biçûk jî bi 0 25 qatan ji metaliya tavê zêdetir e
Çi qasî em bibêjin ew ewr in dîsa jî ew wekî tozê ne Xeyal bikin tozek rengan tê da davêje derve Li gorî lêkolînên dawî dîmena Ewra Magellanî ya mezin ji Kadizê xwedî nîşanên balkêş e Di sala 2013an de lêkolînerên ESAyê European Space Agency ji bo tîriya Ewra Magellanî ya Mezin baştir bibînin çend dîmenên radyoyî yên enfrarûj tînin cem hev û lêkolînê dikin
Van çend dîmenan dikin wêneyek û gava lê dinêrin tabanının di kenarên Ewra Magellanî ya Mezin de rengê sor davêje derve Konut nîşana gaza hîdrojenê ye Li gorî lêkolînerên ESAyê tabana ku konut rengê sor ji 100 milyon salan beriya niha maye û ji ber ku Ewra Magellanî ya mezin li Ewra Magellanî ya piçûk xistiye wisa bûye Tozên kesk ên sar û tozên şîn ên germ jî di hindirê ewrê de ne Peqilkên bêreng jî ji bayên gaz û tozan bûye Lêkolîneran heman encam di lêkolînên Galaksiya Andromeda SMC Ewra Magellanî ya Biçûk û Galaksiya Sêgoşeyê de jî dîtine Di wan encamên lêkolînan de jî ewrên Magellanî rengûreng bûn
Gelekî balkêş e mirov di vê tarîtiya fezayê de şahîdî tiştên wiha rengîn be Mirov li hemberî nediyarî û bedewiya vê gerdûnê şaş dimîne Çi qasî li Bakûrê dinyayê hûn li ezmanan bi serê çavê xwe Ewrên Magellanî nikaribin bibînin jî dikarin li Başûrê dinyayê bibînin