Anıl Ergin
La Defense Arena, Paris’in en çok kullanılan metro çizgisinin son durağı. Farklı konser ve şenliklerin yapılması için kurulmuş olan bir alan. Kentten uzakta olması, gürültü ile ilgili tartışmaların da uzağında tutuyor La Defense’i.
Bizi La Defense’e götüren neden ise Iron Maiden. Legacy of the Beast turnesinde olan kümesi aslında Moskova’da görecektik. Konser ve uçak biletlerini Aralık ayında almıştık. Sonrasında gelen savaş ise kuzey komşumuzla ilgili tüm planlarımızı iptal etmemize ya da askıya almamıza neden oldu. Lakin Iron Maiden için bir sefer heveslenmiştik artık. Turne tarihlerine baktığımızda, en uygunu Paris’ti. Iron Maiden’la yedinci randevum. Bruce Dickinson’lı takımıyla ise beşinci. Kümenin öbür vokalistlerini de farklı yerlerde izleme talihim oldu. Münasebetiyle konser alanına tam bir soğukkanlılıkla giriş yaptım. Bahse hakimdim. Maiden’ı birinci sefer izleyecek olan Süreyya ve Ada’ya eşlik etmekle görevliydim güya. Fakat Bruce’un sahneye çıktığı andan son kesime kadar kendimi ağzı açık bir formda sahneyi izler vaziyette buldum. Süreyya ve Ada’nın hayranlıkla sahneye bakması, birinci Iron Maiden konserleri olduğu için olağandı. Lakin ya kümesi tekraren izlemiş binlerce Iron Maiden hayranının coşkusuna ne demeli?
“Çok güzel çalıyorlar”, ‘The Number of the Beast’İ çalarken olağan ki yerinde duramazsın” üslubu romantik bir söyleme geçmek değil hedefim. Kelam ettiğim, 30 yılı aşkın müddettir demode ilan edilen sahne gösterisi kavramının tam manasıyla geri dönmesi.
Kısaca özetlemek gerekirse, rock müzik tüm dünyayı yönetirken, yani 70’lerde ve 80’lerde, işin sahne gösterisi kısmına tartı veren pek çok isim vardı. Havai fişekler, ateşler, sahnelerde gezinen dev kuklalar, lazer ışıkları ya da makyajlı müzisyenler vs… Bir evreden sonra ise dinleyiciler imaja değil samimiyete prim vermeye başladı. Guns’n Roses’ın yükselişi bu türlü başladı, sonra tüm sermayesi samimiyet olan Nirvana ve Pearl Jam üzere farklı kümeler geldi. Yeni kümeler artık sahnede çalıyor ve iniyordu. Meğer konserler tıpkı vakitte birer şovdu ve Queen’in son albümünün son modülünde dediği üzere şov devam etmeliydi. Devam etti de. 90’larda dağılan pek çok büyük küme vakitle geri döndü. Ancak tıpkı şeyleri tekrarlamak yetmiyordu. Evvel Almanya’dan Rammstein geldi. Farklı stilleri ve sahne gösterileri ile herkesi şaşırttı. Yalnızca sahneyi değil, tüm seyircilerin bulunduğu alanı da şova kattılar.
40 YILLIK ROCK DEVİ: IRON MAIDEN
Ama, konserleri tekrar şova çeviren en kıymetli isim Ghost oldu. Son 10 yılın en tanınan kümelerinden biri olan Ghost, evvel karanlık imajlarla sahneye çıktı. Akabinde olayı tam bir cümbüşe dönüştürdü ve sahneyi tiyatroya çevirdi. 2014’de İngiltere’de, bilmediğim modüllerde bile gözümü sahneden ayıramadan izlemiştim Ghost’u.
Iron Maiden’a dönersek… Sahne gösterisi konusunda kendine has birtakım kalıpları vardı kümenin. Sahnenin gerisinden çıkan Eddie isimli dev maskot, Bruce Dickinson’ın elinde bayrakla müzik söylemesi üzere klişeler artık kesimlerin kendisi kadar kıymetliydi seyirci için. Yıllarca sahne kalıplarını geliştirmedi Iron Maiden. O denli ki, 2013’de İstanbul’da ve 2014’de İngiltere’de izlediğim Iron Maiden konserleri birbirinin aynısıydı.
2022 Paris’te ise her şey farklıydı. Bir orta birlikte turneye çıktıkları Ghost ve pandemide herkesin kendini sorguladığı periyot, Iron Maiden konserlerinde de önemli değişikliklere yol açmış. 65 yaşındaki Bruce Dickinson, neredeyse her kesimde farklı bir imajla çıktı seyircinin karşısına. Sesini çok düzgün kullanmanın ve seyirciyle çok düzgün ilişki kurmanın yanına oyunculuğu da ekledi. Rammstein konserlerini aratmayan ateş kullanımı ve dev ekranlardaki görüntülerin yanı sıra, birtakım kesimlerde ortaya çıkan dev uçaklar ya da maketler, 40 yıllık rock devine değişik bir hava kattı. (Bu ortada evvelki konserlerin de hakkını yemeyelim. 2014’de Londra’da yapılan Sonisphere Festival’e Bruce Dickinson, kendisinin başında olduğu, 1. Dünya Savaşı’nda kalma bir uçak filosuyla, havadan giriş yapmıştı.)
BARCELONA ROCK FEST
Konserden sonra metroya yürürken “Bu kadar uygun diğer ne izleyebiliriz, Alice Cooper mı?” diye sordu kızlar. Kiss, diye karşılık verdim kendi kendime.
Sorunun cevabını beş gün sonra almaya başladık. Barcelona Rock Fest, bir rock şenliğinde olması gereken her şeye sahipti. Güneş, berbat yemek, alkol, kalabalık tuvaletler ve çok uygun kümeler. Accept, Nightwish, Avantasia, Mercyful Fate, UFO üzere hard rock ve heavy metal devlerinin yanısıra pek çok genç küme da sahnedeydi. Alice Cooper ise ikinci gün sahneye çıktı. Çok güzel bir kümesi olan Alice Cooper’ın sahne gösterisi harikaydı. Nita Strauss isimli bayan gitarist başta olmak üzere çok âlâ bir kümesi var Alice Cooper’ın. Daha evvel de izlediğim sahne gösterisinde, giyotinler, dev bebekler, meczup hemşireler bilhassa sahne önünde izlediğinizde başka bir hava katıyor. Marş haline gelmiş ‘No More Mr. Kaç Guy’, ‘Schools Out’ ve ‘Poison’ üzere kesimler art geriye çalınınca da size eğlenmekten diğer bir deva kalmıyor. İkinci defa izlediğim ve çok eğlendiğim Alice Cooper’ın sahne gösterisi güzeldi olağan lakin Iron Maiden ya da Rammstein üzere dev değildi.
“Iron Maiden kadar düzgün ne izleyebiliriz” sorusuna verdiğim Kiss cevabının ise ne kadar hakikat olduğu, Barcelona’daki şenliğin son günü ortaya çıktı. Öteki bir heavy metal devi olan Judas Priest’ten yalnızca 5 dakika sonra, Detroit Rock City ile sahneye giren küme gösteriyi tüm alana yaymıştı. Tüm sahne farklı led ekranlarla kaplıydı. İspanya’daki tüm barut fıçıları ve havai fişekler ise o gece küçük Barcelona kasabası Santa Coloma de Gramenet’e getirilmişti güya. Kümenin tüm elemanları fakat bilhassa Yeniden Simmons ve Paul Stanley gösterisi sürükleyen isimlerdi. 70 yaşını geçen Paul ve Gene’in hangi güç içececeğini kullandıklarını çözmek gerek. Lakin alkol, sigara ve uyuşturucudan uzak durduklarını bilmek yeniden de bir fikir veriyor.
Kiss’in sahnesini Maiden yahut Rammstein’dan ayıran bir fark var. O da Paul Stanley’in bir noktada teleferik gibisi bir düzenekle uçarak seyircilerin üstünden geçmesi ve ışık kulesinde dans ederek müzik söylemesi. Uçan bir rock yıldızının 10 metre yakınıma gelmesi tarifsiz bir histi. Hele karşımdaki çocukluğumdan beri dinlediğim Paul Stanley olunca.
Ateşler içinde başlayan konser havai fişeklerle son buldu. Tesirini ömür uzunluğu üzerimizden atamayacağımız bir hafta, alanı terk etmek istemeyen ve bir ağızdan müzik söyleyen binlerce İspanyol’un ortasında sona erdi.
Kiss’in bas gitaristi Yine Simmons, “rock öldü” demişti birkaç yıl evvel. Spotify gibisi uygulamalar nedeniyle albüm satışlarının düşmesinden kelam ediyordu aslında çok tartışılan bu cümlesiyle. Halbuki hem Kiss hem de eski yeni pek çok küme sahne gösterileriyle binlerce insanı alanlarda toplayabiliyor. Rock ölmedi, müzik sanayisi de ölmedi. Sona eren tek şey yüksek albüm satışları. Devam eden ise olayın kendisi aslında. Çalmak hala kazandırıyor. Evvel Paris sonra Barcelona’da gördüğüm ise şu: Sahneye yatırım yapan tepeye oynuyor.