Umut Yeniocak, ödenecek gecikme faizi ile ilgili olarak taraflar ortasındaki kontratta öteki bir özel düzenleme yoksa, kanun gereği; ticari olmayan işlerde yıllık yüzde 9, ticari işlerde ise yıllık yüzde 15,75 oranında faiz ödemesi uygulanabileceğini söyledi.
Bu oranların yıllık olduğuna dikkat çeken Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi ve Türkiye Barolar Birliği Yasa İzleme Merkezi Yürütme Şurası Sözcüsü Doç. Dr. Umut Yeniocak, son periyotta bazen bir iki ay içerisinde bile bu faiz oranlarının üzerinde enflasyon gerçekleştiğini söz etti. Yeniocak, iktisadın bu yapısı, para borçlusu olan bireylerin borçlarını geç ödemeleri için adeta teşvik edici bir durumu ortaya çıkardığını vurguladı.
Mevzuyu bir örnek ile açıklayan Yeniocak, “Düşünün 100 bin TL borcunuz var. Borcunuzu altı ay geç öderseniz, ticari bir alacak olsa bile ödeyeceğiniz yasal faiz oranı altı ay için en fazla yüzde 8 civarıdır. Hâlbuki altı aylık süreçte gerçekleşen enflasyon oranı resmî sayılara nazaran dahi neredeyse yüzde 35-40 civarındadır. Para borçlusu, parayı elinde tutsa, faize yatırsa ya da öteki bir işinde kullansa ve borcunu altı ay gecikmeli olarak faiziyle ödese, bu işten karlı çıkmaktadır. Alacaklı taraf ise, kendisine ödenen faiz ölçüsünden çok daha fazla ziyana uğrayacaktır” diye konuştu.
“EK TAZMİNAT DAVASI AÇARAK FARKI TALEP EDEBİLİRLER”
Türk hukukunda, faiz ödemesinin gerçek ziyanı karşılamadığı durumlarda ek tazminat talep etme imkânı olduğuna işaret eden Doç. Dr. Yeniocak, alacağını geç tahsil eden şahısların, kendilerine ödenen yasal faiz oranıyla, ülkede gerçekleşen enflasyon oranı ortasındaki farkı, ek tazminat davası açarak talep edebileceklerini belirtti. Yakın vakitte Anayasa Mahkemesi’nin önüne gelen emsal bir olayı hatırlatan Doç. Dr. Yeniocak, “Hazine’den alacağı olan parayı geç tahsil eden bir şirket, kendisine ödenen gecikme faizinin bu gecikme sürecinde gerçekleşen enflasyon oranından düşük kalması sebebiyle, ödenen faizin ziyanını karşılamaya yetmediğini, gerçekleşen enflasyon oranıyla kendisine ödenen faiz oranı ortasındaki farkın ek tazminat olarak kendisine ödenmesini talep ederek dava açabildi” açıklamasında bulundu.
Şirketin açtığı bu davada Yargıtay’ın, “enflasyonun faiz oranından yüksek olması, ek tazminat ödenmesi için tek başına kâfi değildir” diyerek davayı reddettiğini fakat şirketin avukatı aracılığıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurduğunu anlattı.
Doç. Dr. Umut Yeniocak,
Anayasa Mahkemesi’nin verdiği karar sonucunda şirketin, ek tazminat alma imkânına kavuştuğunu anlattı. Doç. Dr. Yeniocak, Anayasa Mahkemesi’nin bu kararında; Yargıtay’ın faiz oranıyla enflasyon oranı ortasındaki farkın ziyan olarak talep edilemeyeceği istikametindeki yerleşik uygulamasının Anayasal hak ihlali olduğuna hükmettiğini söyledi. Yeniocak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin de uygulamaları doğrultusunda Yargıtay’ın bu çeşit davalarda faiz oranıyla enflasyon oranı ortasındaki farkı, zararın ispatı bakımından kâfi kabul edip tazminat ödenmesine karar vermesi gerektiği istikametinde değerli bir içtihat oluşturduğuna dikkat çekti.
Doç. Dr. Yeniocak yüksek enflasyon nedeniyle alacaklarının geç ödenmesi nedeniyle ziyana uğrayan şahıslara; enflasyon oranı ile kendilerine ödenen yasal faiz oranı ortasındaki farkın da tazminat olarak kendilerine ödenmesi gerektiği savıyla dava açılabileceklerini, Anayasa Mahkemesi’nin bu emsal kararını destek olarak göstermelerini tavsiye etti.