Metin Yoksu
Van Yüzüncü Üniversitesi’nde 10 Ocak 2002 tarihinde anadilde eğitim talebi ve Kürtçe’nin üniversitede okutulması talebi ile 500 öğrenci rektörlüğe dilekçe vermek isterken gözaltına alındı. 500 öğrencinin tek hedefi Kürtçe’nin anadilde eğitim lisanı olarak okutulmasıydı. Dilekçelerin toplanmasına ve rektörlüğe verilmesinde faal rol alan isimlerden biri de o devir Ziraat Fakültesi’nde okuyan geçtiğimiz hafta tutuklanan Xwebûn gazetesi Yazı İşleri Müdürü Mehmet Ali Ertaş (Hemê Êlî) idi. Akabinde kimi öğrenciler tutuklanmış bazıları de hür bırakılmıştı. Kürt basınında 20 yıl sürecek bir emeğin Hemê Êlî başladığı tarihtir tıpkı vakitte…
VAN’IN AYAZINDA BAŞLAYAN SERÜVEN
Hemê Êlî o yıllarda bir yandan üniversiteye gidiyor öbür yandan da 20 yıl sürecek gazetecilik serüvenin de birinci basamaklarını adımlıyordu. Üniversite okurken Van’ın ayazına aldırış etmeden mahalle mahalle elinde gazete ve mecmua dağıtımcılık yapıyordu. Birçok basın işçisi üzere o da gazeteciliği okulda değil şahsen gazete dağıtımcılığından ve çekirdekten yetişerek meslek hayatına başladı. O yıllarda Van’ın fakir mahallerinde bilhassa de Akköprü Mahallesi’nde yediden yetmişe tanıştığı birçok kişi ile düzgün alakalar kurarak haber kaynaklarını geliştirmiş ve bu da muhabirlik tarafının güçlenmesine neden olmuştur. 20 yıllık çalışma arkadaşları bugün Van’ın sokaklarında Hemê Êlî’nin ayak izlerinin olduğunu ve bu nedenle birçok kişinin onu tanıdığını lisana getirir.
TUTUKLAMALARA KARŞIN GAZETECİLİKTE ISRAR
Kürtçe’nin eğitim lisanı olması için yapılan kampanyaların olduğu yıl 4 Nisan 2002 tarihinde “Gerçeklerden taviz verilmez” sloganı ile Kürt basınında değerli bir dönemeç olan Dicle Haber Ajansı (DİHA) açıldı. Kanun Kararında Kararname ile kapatıldığı 29 Ekim 2016 tarihine kadar DİHA Kürt basını başta olmak üzere birçok basın yayın kuruluşuna haber üretmesinin yanı sıra onlarca yüzlerce gazeteci yetiştiren de bir kurum haline geldi. Yetişen yüzlerce gazeteci ortasında bulunan Hemê Êlî de bunlardan biri. Yalnızca Kürtçe değil Türkçe haber lisanı de düzgün olan Hemê Êlî 2003 yılında DİHA’da gazetecilik serüvenin yeni bir basamağına geçer. Ajansın İstanbul ofisinde kısa çalışırken buradan Çukurova’nın acar muhabirleri ortasında yer alır. Mersin’de 29 Mart 2008 tarihinde gazetecilik faaliyeti kapsamında tutuklanır. O tarihe kadar birçok kere mesleksel faaliyetleri nedeni ile gözaltına alınmıştır. Buna karşın gazeteciliği bırakmanın bilakis mesleğine dört elle sarılır.
29 Ekim 2016’da KHK ile DİHA’nın kapatılmasının akabinde da boş durmayıp sırasıyla Azadîya Welat, Dihaber, (KHK ile kapatıldı) Mezopotamya Ajansı ve son olarak haftalık yayın yapan tek Kürtçe gazete olan Xwebûn gazetesinde meslek hayatını sürdürdü.
KÜRTÇE KONUŞMA VE YAZMADA ISRAR
Daha üniversitede okurken dahi Kürtçe okuma yazma konusundaki ısrarı dostları tarafından biliniyordu. Türkiye kamuoyunu günlerce meşgul edecek üniversitedeki imza kampanyasında dahi en etkin misyon alanlardan biriydi. Meslek hayatında 20 yıl boyunca birebir ilkeyi sürdürdü. Yalnızca gazetecilikte değil birçok sivil toplum örgütünün basın metinlerinin Kürtçe çevirilerini de yaparak Kürtçe’nin geliştirilmesine ve yaygınlaştırılmasında katkılarını bir an olsun bırakmadı. Kimi Kürt entelektüelleri üzere Kürtçe yazamayan, konuşamayan bireylere karşı kızarak değil bilakis anlatarak ve sevdirerek karşıdakini kırmadan yaptığı işi sevdirmeye çalışıyordu. Meslek hayatı boyunca birçok gazeteciyi de Kürtçe konuşmaya ve yazmaya sevk etmiştir. Kürt basının müdavimi ve işçisi olan Hemê Êlî’yi tanımak isteyenler Google onun ismini yazdığında yalnızca gözaltına alınması, tutuklanması ve varsa yalnızca özgür bırakılma haberini görecektir. Halbuki Hemê Êlî bundan çok daha fazlasıdır.
Kürt basın işçilerinin çalışmaları haberleri sayısız erişim engelli ile birlikte ulaşılamaz hale gelmiştir. Kürt basını yıllardır vefatları, bombalamaları, tutuklamaları, kapatmaları yaşar. Yapılan onca baskı siyaseti yetmezmiş üzere son yıllarda bir de erişim pürüzleri getirildi. Ve kapatılan onca haber sitesinde Hemê Êlî’nin yüzlerce haberi bulunmaktadır. Çukurova’da pamuk çalışanlarından Adıyaman’daki tütün emekçilerine, Mardin’de bir hak ihlalinden Urfa’daki amele pazarında bir personelin bir gününe kadar yapılmış haber bulunuyor. Hemê Êlî yani Mehmet Ali Ertaş imzası ile çıkmış yüzlerce haber.
EL KONULAN HAFIZA
Geçtiğimiz haftalarda Hemê Êlî ve 15 meslektaşı tutuklanmasının akabinde A Haber üzerinden servis edilen haberde el konulan gazete arşivleri gösterildi. Tek başına bu imaj dahi gazetecilik faaliyetinin hata olmadığını bir defa daha gösterir. İşte o el konulan arşivlerde Hemê Êlî başta olmak üzere tutuklanan meslektaşlarımızın haberleri velhasıl Kürt basının el konulan hafızasıdır. Meğer Hemê Êlî tek başına Kürt basının kıymetli bir hafızasıdır.
TUTUKLU GAZETECİLER VE HEMÊ ÊLÎ
Her gözaltına alınıp özgür bırakılmasının akabinde birinci yaptığı mesleğini sürdürmek oldu. Kendisini asla rahata alıştırmadığını tüm dostları bilir. Şahsen ben de buna onunla geçirdiğim çok kısa vakit diliminde şahit olmuşumdur. Sabah gazete ofisine birinci giden de odur son çıkan da odur. Yeterli bir çalışma disiplini olan Hemê Êlî, tutuklu meslektaşlarını onların ailelerini ve cezaevinde tanıştığı dostlarını dışarının “yoğunluğuna” kurban etmez ve onlarla tertipli görüştüğünü en yakın dostları şahsen şahittir. Her gözaltı sonrası meskenine geldiğinde arkadaşlarına “Hani benim mektuplarım nerede” diye sorar ve mektupları yanıtsız bırakmaz. Tutuklu gazeteciler ile daima mektuplaştırdı. Günde iki üç mektup yazdığına şahit dostları Hemê Êlî’yi konuştuklarında Kürt basının işçisinin yapacak işlerine günde 24 saati kimi vakit yetmediğinin altını çiziyor.
HİZMETKAR
Yaptığı işin meşruiyetinden ötürü Kürt basınını yeterli tanıdığını söyleyen dostları yalnızca mesleğine değil bu halkın da bir hizmetkarı olduğunu söylüyor. Kürt basının gelişmesi için efor sarf ederken mesleğe yeni başlayan meslektaşlarına bir hiyerarşi kurmadan tane tane usta çırak bağı üzerinden mesleği aşılamayı da ihmal etmiyordu. Ben dahil birçok muhabiri gazetecilik anlayışını etkilemiştir. Bilhassa de hak odaklı gazetecilik yapan bizler için düzgün rol model olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Velhasıl bir halkın sesini kısmak, taleplerini görmezden gelmek için en kıymetlisi de hafızasına el koymak için tutuklanacak en yanlışsız en dürüst isimlerden biridir Hemê Êlî.