Kripto paraların fiyatı evvelki akşam Fed’in nakdî sıkılaştırma adımları ve 28 yılın en süratli faiz artırımı yapmasının akabinde bir saat sonra, yükselişe geçti. Bitcoin ise 21 bin 444 dolara kadar çıktı.
Ancak bu düzey hâlâ doruğundan epeyce uzak. Dün de çabucak 21 bin 300 dolarlar düzeyine gerileme yaşandı.
KRİPTO PARA ÜNİTELERİ NEDEN ÇÖKTÜ?
Sabah’tan Barış Ergin’in yazısına nazaran, yatırımcılar, global enflasyon karşısında kripto para ünitesinden ve daha az riskli yatırımlara gerçek kaymaya başladı. TerraUSD (UST) kripto para ünitesinin dolara karşı sabit kıymetini kaybetmesinin akabinde çöküş hızlandı. Kripto kışı olarak isimlendirilen soğuma periyodu yerini ‘kripto buzu çağına’ bıraktı.
KÜRESEL İKTİSAT NASIL ETKİLİYOR?
Uzmanlar, kripto para ünitelerindeki düşüşü daha geniş global ekonomik iklime bağlıyor. Sakinlik yaklaşıyor, enflasyon yükseliyor, faiz oranları yükseliyor ve hayat maliyetleri de artıyor. ABD borsaları tarihinin en berbat düşüşlerini yaşıyor. Yatırımcılar kripto para ünitesi üzere değişken ve öngörülemeyen bir alana yatırım yapmak yerine, daha az riskli alanlara kayıyor.
NEDEN 2022?
Bu alana yatırım yapanlar giderek daha fazla satmaya karar verdi 2022’de. Ne kadar çok insan satarsa, bedel de o kadar geri çekiliyor. Zamanlama konusunda global ekonomik gelişmeler kadar öteki klasik varlıkların tersine, kripto paraları destekleyecek gerçek bir pahanın olmaması tesirli. Pandemiden çıkış da zamanlamada bir öbür dikkat cazip etken.
NEDEN PANİK HAVASI OLUŞTU?
Düşüş yedi aydır devam ediyor lakin stablecoin’lerde yaşanan yüzde 99’a varan ani kayıp panik havası oluşturdu. En büyük borsalarından gelen haberler de paniği körüklüyor. Örneğin Binance, tüm Bitcoin para çekme süreçlerini birkaç saatliğine durdurdu. Coinbase, işgücünün yüzde 18’ini işten çıkardığını duyurdu. Korkmuş yatırımcılar daha da fazla Bitcoin satmaya başladı.
İŞLERİ NE AKSİNE ÇEVİREBİLİR?
En kolay biçimiyle piyasanın istikrara oturması için, hala Bitcoin’e sahip olan şahısların onu tutması ve başkalarının onu tekrar satın almaya başlaması gerekecek. Bu daha evvel oldu. Zira çabuk varlıklı olanların öyküleri ve yüksek profilli ünlülerin dayanakları kripto paralara yeni para çekiyor.
DEĞER KAYBI NE KADAR?
Bitcoin ve Ethereum üzere büyük para üniteleri tarihi tepelerinden yüzde 70’in üzerinde paha kaybı yaşamış durumda. Kripto yatırımcıları yalnızca sekiz ayda 2 trilyon dolardan bedel kaybı yaşadı. Kaybedilen kıymeti karşılaştırmak için örnek olarak ülkelerin GSYİH’sı gösterilebilir. Kanada ve İtalya üzere ülkelerin GSYİH’si 2 trilyon doların biraz üzerinde. Brezilya’nın GSYİH’si 1.83 trilyon dolar. Yani bir Kanada kadar kayıp var denebilir
GEREĞİNDEN FAZLA MI ABARTILDI?
Kripto piyasası çok satın alındı. Bir şey çok satın alındığında, satın almanın bir yerde durması gerekir. Alıcılardan daha fazla satıcı olduğunda da bir piyasa çöküşü meydana gelir. Bunun gerçekleşmesi için çok büyük sebepler de olmayabilir.
YILIN GERİ KALANINDA NE OLABİLİR?
Birçok kripto para yatırımcısı, Bitcoin’in dijital çağın altını olarak görüyordu. Potansiyel bir inançlı liman üzere. Lakin kripto para ünitelerindeki fiyat hareketi, piyasanın bu son derece değişken varlıkları ekonomik belirsizlik devirlerinde emniyetli kıymet depoları olarak görmediğini gösteriyor.
En besbelli etkileyecek sebepler ortasında enflasyon, artan faiz oranları ve Ukrayna’daki savaş var. Piyasa şu anda büyük müspet haberlerden mahrum. Yatırımcılar, Fed’in sıkılaştırmasının potansiyel olumsuz ekonomik tesirinden korunmak istiyor ve bunu kripto para piyasasında aramıyor.
DİP GÖRÜLDÜ MÜ? ALIM YAPILIR MI?
Bu soruya karşılık verebilecek kimse yok. Fakat uzmanlar tabandan satın alma stratejisinde kripto yatırımcılarının çok daha dikkatli hareket etmeleri gerektiğini söylüyor. Tüm piyasalarda yaşanan sert düşüşler kripto piyasasındaki düşük fiyatları cazip üzere gösterebilir. Lakin uzmanlar bu mevzuda eski Wall Street profesyonellerinin bir temel kuralını hatırlatıyor: “Asla düşen bir bıçağı yakalamaya çalışmayın.”
KRİPTO PARALAR NE KADAR RİSKLİ?
Tüm kripto yatırımları risklidir. Lakin Luna örneğinde olduğu üzere yatırım yapılan tüm para bir anda yok olabilir. Düzenleyici otoriteler bu bahiste: “Kripto varlıklara yahut bunlarla temaslı yatırımlara ve kredilere yatırım yapmak, çoklukla yatırımcıların parasıyla çok yüksek riskler alması manasına gelir. Tüketiciler bu cins eserlere yatırım yaparsa, tüm paralarını kaybetmeye hazır olmalılar. Son derece volatil olmanın yanı sıra, birçok kripto para ünitesi düzenlenmemiş durumda. Birebir vakitte yatırımcıların dolandırıcılığa karşı çok az yahut hiç müdafaası yok” değerlendirmesinde bulunuyor.
BÜYÜK APTAL KURAMI
Microsoft kurucusu Bill Gates, kripto para ve NFT hakkındaki tenkitlerine devam etti. Gates, dijital varlık trendlerinin “yüzde 100 daha büyük bir aptal kuramına dayalı” olduğunu öne sürdü. Büyük aptal kuramı, çok kıymetli varlıkları satın alarak para kazanılabileceğini öne süren bir kuram. Buna nazaran, aptal bir yatırımcı kensinden daha aptal bir yatırımcıya satabileceğini düşünerek, çok kıymetli bir varlık satın alabiliyor.