Nur Kaplan
ANKARA– Türkiye’de son devirde ekonomik dar boğazla birlikte ‘konut krizi’ de kapıda. İnşaat dalında artan maliyetler, kâfi konut olmadığı dönük açıklamalar, mesken sahiplerinin fiyatları yükseltmesi üzere ögeler beraberinde kiralara da yansıdı. Milyonlarca kiracı, mesken fiyatlarındaki fahiş artışlara karşı iktidardan kalıcı adım bekledi.
Kiralardaki yükselişin akabinde açığa çıkan barınma meselesiyle birlikte iktidar kanadından adım geldi ve konutlar için kira artışları yüzde 25’le sonlandırıldı. Buna nazaran, 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenecek kira mukavelelerinde belirlenecek artış oranını, evvelki yıl ödenen ölçünün yüzde 25’ini geçemeyecek.
‘SERVET TRANSFERİNİN YOLU AÇILACAK’
Gelecek Partisi İktisat Siyasetleri Lideri Kerim Rota’ya nazaran iktidarın kira konusunda yaptığı düzenleme Türkiye’de çalışma ve mukavele barışını bozan yeni bir uygulama. Bu siyasetle servet transferinin yolunun açılacağını, konut krizinin daha da derinleşeceğini tabir eden Rota, bilhassa üniversite imtihanının akabinde öğrencilerin konut ve yurt bulmakta önemli sıkıntılar yaşayacağını, konut sahipleri ile kiracılar ortasında çeşitli davaların yanı sıra adliyenin dışına taşabilecek fiili hücum üzere olayların artabileceğini söyledi. Rota, şunları tabir etti: “Bu, ‘Ben yaptım oldu, sınırlayalım olsun bitsin’ düzenlemesi. Patates soğan deposunu basmaktan yahut Merkez Bankası’nın rezervini dövize düşürmek üzere tek kişinin kararıyla satılmaya başlamasından hiçbir farkı yok. Hükümette büyük bir kaos var. Kısa vadede bir siyasi çıkar elde etme hevesi var. Uzun vadede ise çalışma ve mukavele barışının altına dinamit yerleştirdiler. Enflasyonla çabanın önemli bir formda başlanması ve enflasyonu bir sene sonra nereye geleceğine dair hükümetin net bir taahhüt vermesi, bu taahhüt yerine gelmezse, bir yaptırımın olması lazım.”
‘MİLLETE EN BÜYÜK HAYIR İSTİFA ETMELERİDİR’
İktidarın mesken sahiplerine bir yıl sonra da enflasyon oranıyla ilgili garanti vermediğini, bunun da bir probleme işaret ettiğini söz eden Rota, iktidarın risk almayarak mesken sahibi ve kiracıları karşı karşıya getirdiğini söyledi ve ekledi: “Bu hükümetin millete yapacağı en büyük hayır Cumhurbaşkanı başta olmak üzere, akabinde Nurettin Nebati’nin istifa etmesidir” dedi.
Hacı Ali Taylan
‘TARAFLARIN MAĞDUR OLMAYACAĞI DÜZENLEME GEREKİYOR’
Tüm Emlak Müşavirleri Federasyonu Lideri Hacı Ali Taylan’a nazaran, hayat pahalılığı düşünüldüğünde mesken sahibi ve kiracı üzere tarafların mağdur olmayacağı bir düzenleme gerekiyor. Konut krizine ait bir sınırlama gelmesi gerektiğini söyleyen Taylan, yüzde 25 sınırlamasının makul olduğunu tabir etti. Düzenlemeye ait uygulamanın nasıl hayata geçeceğinin ehemmiyetine vurgu yapan Taylan şunları söyledi:
“Bu düzenleme yalnızca olağan kira artışı gelenleri mi kapsayacak? Kontratları dolanlar nasıl olacak? Yeni boş meskenlerin kiralanması nasıl olacak, orada nasıl bir denetim sistemi sağlanacak? Artık vatandaşın meskeni boş ve kiraya veriyor. Pekala o fiyatı kim belirleyecek? Kontratları dolmayan hiç kimseyi mesken sahibi konuttan çıkaramaz. Kanunla uygulama gelirse buna herkes uymak zorunda. Mağduriyetler fazla, bir an evvel tahlil bulunması gerekiyor. Vatandaşın alım gücünü arttırmak lazım. Bu türlü olursa tahminen biraz daha bu durum stabil seyreder.”
‘KÖKLÜ TAHLİL GEREKİYOR’
Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası Lideri Hakan Akçam ise düzenlemenin çok önemli olmadığını, genel bir uygulama yapılarak esaslı tahlil gerektiğini söz etti. Konut krizinin tahlili için Hollanda ve Almanya modellerini öneren Akçam, konutu kiraya veren tarafın hükümet olması gerektiğini tabir etti. İktidarın düzenleme adımının eski kiracılara yönelik olduğunu belirten Akçam, “Yeni mesken tutacak yahut yeni meskeni kiraya vereceklerle ilgili tedbir alınması gerekiyor. Eski kiracılarda sakinleme olacak. Öte yandan satılık konut piyasasında farklı uygulamalar yapılarak orada sıkışan, gergin ortamı yavaşlatmaları lazım. Şu an türel açıdan eski kiracıların konuttan çıkarılmasının önü kapanmış oldu. Keyfi olarak meskenden çıkarılmak engellenmiş oldu” dedi.
Hükümetin alınabilecek tedbirleri süratle almaya çalıştığını söz eden Akçam, konut sahiplerinin çeşitli yollarla uygulamayı suiistimal edebileceğine dikkat çekerek, “Serbest piyasa var. Konut sahibi ikinci bir kontrat yapar, vergi dairesine düşük olan kontratı verir, kendisinde yüksek sayısı kontrat olur. Formüllere, kaçamak yollara başvurabilirler. Kiraya veren tarafın devlet olması halinde bir yol da izlenebilir ve bu üzere durumların önüne geçilir” diye konuştu.