Son devirde emekli büyükelçilerin kitaplarını okudum:
–Müfit Özdeş, “Harici Bir Hariciyecinin Not Defteri”…
–Ömer Önhon, “Büyükelçinin Gözünden Suriye”…
Büyükelçi Seçkin Arat‘ın koordinatörlüğünde hazırlanan, “Kayıt Dışı Anılar-20 Diplomat Anlatıyor”…
Şaşırtan bilgilere vakıf oldum bu kitaplardan. Yeri geldikçe müellifim. Bugün yazacağım başka!
20 emekli büyükelçiden Bozkurt Ortan, “diplomat” tarifini mizahi atıfla açıklıyor:
-“İngiliz diplomat Wotton‘ın 1604 yılında diplomatları ‘ülkelerinin yeterliliği için palavra söylemek üzere yurt dışına gönderilen dürüst insanlar’ diye tanımladığı bilinir.
-“Fransız devlet adamı Talleyrand, 18. yüzyıl sonlarında diplomasiyi, ‘yalan söylemek ve onu inkar etmek’ formunda tanımlamış.
-“Soğuk Savaş devri hakkında yazdığı kitaplar ile büyük üne kavuşan Tom Clancy, palavra konusuna ek katkıda bulunarak, ‘İkna edici formda palavra söylemek için gerçeğe dair bir şeyler bilmenin mecburî olduğunu’ belirtmiştir…”
Clancy’ın bu tarifi Dostoyevski‘nin kelamını anımsattı bana:
-“Gerçek hiçbir vakit gerçeğe benzemez, bilirsiniz değil mi? Onu gerçeğe emsal hale getirmek için vilayetle de biraz palavra katmak gerekir içine…”
En çok şu tarifi beğendim:
CHP MİLLETVEKİLİ
İngiliz siyaset adamı Winston Churchill’e nazaran diplomasi, “gerçekleri karşı tarafta rahatsızlık yaratmadan söyleme sanatı” idi…
Peki…
70 yaşındaki deneyimli emekli bir Türk diplomatın, her açıklamasının kamuoyunda daima büyük reaksiyonla karşılanmasını nasıl pahalandırmak gerekiyor?
Üstelik…
Yalnızca emekli diplomat değil; ana muhalefet partisi CHP milletvekili…
Kelamları mensubu olduğu partide de reaksiyonla karşılanıyor. Bu sebeple, genel lider listesinde olmasına karşın parti meclisine seçilemedi! CHP’nin dış münasebetlerden sorumlu genel lider yardımcısı olarak görevlendirilemedi. Ama…
Bu duruma şöyle tahlil bulundu: “Dış Bağlantılardan Sorumlu Genel Lider Başdanışmanı” olarak görevlendirildi; ve ilgili genel lider yardımcılığı makamı boş bırakıldı!
Kimden bahsettiğimi iddia etmişsinizdir; Ünal Çeviköz!
Çeviköz’ün tartışmalara, reaksiyonlara sebep kelamlarından birkaçını anımsatayım:
-“Türkiye, maalesef Azerbaycan’a silah yardımı yapıyor!”
-“Türkiye, Libya’da çizgiyi aştı!”
-“Türkiye, S-400’lerden vazgeçmek zorunda!”
-“Türkiye, Doğu Akdeniz’de gerginliği artıran unsur!”
-“Türkiye’nin Suriye’de asker bulundurması yasal değil!”
-“Türkiye’nin KKTC’de kapalı Maraş’ı açmak istemesini desteklemiyoruz!”
Uzatmayayım.
En son Türkiye’nin, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini veto edeceği kelamlarını eleştirdi. Yeniden zincirleme reaksiyon doğdu. Churchill’in kelam söyleme sanatını anımsatmak durumundayım…
Ve sormak zorundayım; Çeviköz, kendinden geçercesine daima tepkisel sert çıkışları niye sürdürüyor?
SOY KÜTÜĞÜ
Bu yazının konusu emekli diplomat Ünal Çeviköz‘ün beyanatları değil. Şu:
Çeviköz’ün politik kimliği.
Çeviköz’ün CHP sözcülüğü.
Çeviköz’ün genel lider danışmanlığı.
Yani, Çeviköz’ün tüm açıklamaları emekli bir diplomatın kelamları değil, CHP’yi bağlıyor. CHP’ye reaksiyona sebep oluyor.
Partisini bile karşısına alan Çeviköz’ün bu itimadı nereden geliyor? Bakınız:
Nietzche‘den Foucault‘a kadar toplumsal bilimlerde kullanılan tarihî bir prosedürle hareket ederek sormak zorundayız:
-“Çeviköz’ün soy kütüğü” nedir?
Aradığımız aile kökeni değil kuşkusuz; belleğini-bilgisini oluşturan müfredat nedir? Hangi kişiler-kurumlar tarafından oluşturulan kavramlar/ referanslar üzerinden siyasi süreci kıymetlendirmektedir?
Reaksiyon çeken kelamlarına bakarak şunu sorabiliriz: CHP’li Çeviköz, neden “NATO memuru” üzere açıklamalar yapıyor? Sicil benzetmesinin manası var:
Soğuk Savaş devrinde (1980-1986) Sovyetler Birliği’nde bulundu. Merkeze geldiğinde Doğu Avrupa Dairesi Şube Müdürü misyonunda bulundu. Bilahare Sofya Büyükelçiliği Müsteşarlığı’na atandı. 1989 yılında ise Dışişleri Bakanlığı’ndan ayrılarak NATO’da memur olarak evvel Ekonomi-Finans Yöneticiliği ve akabinde Siyasi Yöneticilik ünitesinde sekiz yıl çalıştı.
Soğuk Savaş bitimiyle NATO’nun Moskova Enformasyon Ofisi’ni 1994’de kurdu. Akabinde üç yıl, NATO-Rusya Kurucu Senedi’ni hazırladı. (Anlaşma özünde Moskova’yı ‘esir alıp’ Doğu’ya yayılmayı hedefliyordu!)
Abdullah Gül‘ün grubundandı. Gül’ün cumhurbaşkanlığı vazifesi bitince Çeviköz dışişlerinden ayrıldı.
Radikal ve Hürriyet gazetelerinde köşe yazdı. Halen… Merkezi Londra’da bulunan yöneticiliğini İngiltere’nin eski NATO Daimi Temsilcisi Sir Adam Thomson’un yaptığı Avrupa Liderlik Ağı/ ELN üzere pan-Avrupa’nın güvenliğine odaklanan kuruluşta vazife yapıyor.Vs.
Toparlarsam:
Çeviköz’ün NATO memuru üzere açıklamalarına şaşmalı mıyız?
Pekala, sormayalım mı; CHP delegesinin üzerini çizdiği Ünal Çeviköz’ü kim, ne hedefle koruyor?
Soner Yalçın