‘Güvenlik gerekçesiyle köye giremezsin’ diyen devlet, maden şirketinin güvenliğini sağlamış

Diyarbakır 4 Yönetim Mahkemesi Diyarbakır Vilayet Jandarma Komutanlığı’ndan da bilgi istedi Kolluk kuvvetleri tarafından 13 Ekim 2021 de düzenlenen tutanakta Dicle Kaymakamlığı’nın verdiği cevabını birebiri verilerek Kayı mahallesi ile süreksiz o zel güvenlik bölgesi dışında kalan alanlarda konut inşaatı yapılmasına dair engelleyici bir kararın bulunmadığı tabirleri kullanıldı

KAYMAKAMLIK ENGELLEYİCİ KARAR YOK DİYOR LAKİN MANİ OLUYOR

Dicle Kaymakamlığı köyde yapılaşmaya ait engelleyici kararının olmadığını belirtti lakin buna karşın köye girişlere hâlâ müsaade vermiyor Kolluğun insanların köye girmesine müsaade ettiği vakitlerde köylülerin akşam vaktinden evvel köyü terk etmeleri gerektiği aksi halde güvenlik manasında sorumluluğu üstlenmeyeceğini ihtarında bulunuyor

Öte yandan Kayılıların güvenlik gerekçesiyle köye girmelerine müsaade vermeyen kaymakamlığın maden arama şirketinin köydeki çalışmalarının güvenliğini sağladığı tespit edildi Kaymakamlık 2 yıldır şirketin çalışma yapmasına müsaade verdi Bu maden arama çalışmaları sırasında köylülere ilişkin olan mülklere ziyan verildi tarihi çeşme hasar gördü ve ağaçlar kesildi

‘HUKUK GARABETİ’

Avukatlar nazaran kaymakamlık madenciye ruhsat vermiş olsa bile bu hukuka uygun değil Köy özel mülk olduğu için yönetim kendi başına mülkte arama müsaadesi veremiyor

Avukatlar şirketin maden arama çalışmasının iptali talebiyle kaymakamlığa başvurdu Akabinde kaymakamlık madencinin müdahalesini önledikten sonra avukatlar köyde keşif yaptı Madencinin köylülerin özel mülkünde maden çıkardığı ve tarihi çeşmeye ziyan verdiği tespit edildi Avukatların talebinden sonra kaymakamlık madenciye özel mülkte arama yapamazsın diyerek maden şirketinin arama faaliyetini durdurma kararı verdi Lakin şirket bu karara karşın maden arama çalışmalarına devam ediyor

Köylüler Yönetim Mahkemesi’ne köye dönmek için dilekçe verdi ve dava açıldı Kaymakamlığa ise madencinin müdahalenin meni talepli müracaat yapıldı Yönetim mahkemesi davayı reddetti köylü ise köye gidemiyor Avukatlar yaşananları hukuk garabeti olarak pahalandırıyor

GEÇMİŞTE YAŞANMIŞ OLAYLAR

Avukatlar tarafından mahkemeye sunulan dilekçede Kayı köyünün 90 lı yıllarda bölgede en fazla ziyan gören ve acı yaşanan köylerden biri olduğuna dikkat çekilerek şu sözlere yer verildi O yıllarda yaklaşık 65 hanesi bulunan 18 e yakın farklı soyadına mensup ailelerin yaşadığı bir yer iken artık köyde kimse ikamet edemiyor ve bu ailelerin yüzde 90 ı Dicle ve Diyarbakır dışındaki farklı kent merkezlerinde yaşıyor Köyün her bir köşesinde köylülerin ailelerine ilişkin mezarlıklar çocukluk anıları ve birçok yaşanmışlık var Buradaki asıl hedefimiz hukuk üstünlüğü unsuru uyarınca adalete ulaşma gayretidir Can ve mal güvenliğinin tehlikeli hali cumhurbaşkanlığının güvenlik kararları ve geçmişte yaşanmış olaylara dayanılarak mu vekkillerin anayasal haklarının idari kararla kısıtlanması hukukla bağdaşmamaktadır

20 YILDIR BİTMEYEN HASRET

Dava belgesinde Kayılıların 90 lı yılların bitiminden ve çatışmaların bölgede azalmasından sonra köylerine geri dönme kararı yer aldı Fakat yapılan tüm müracaatlar güvenlik gerekçesiyle reddedildi Köylüler 20 yılı aşkındır tertipli olarak Dicle Kaymakamlığı’na başvurdu Her kezinde ret karşılığını almalarına karşın köylerinden vazgeçmediler Köylülerin müracaatları ve ret münasebetleri de dava belgesinde yer aldı

Başvuru ve ret kronolojisi ise şöyle

Kayı Köyü Muhtarı Mehmet Kalkan 2000 de köye geri dönüş talebiyle Dicle Kaymakamlığı’na başvurdu lakin kaymakamlık eski yerleşim yerlerine dönüşün güvenlik sebebiyle sakıncalı olduğu gerekçesiyle başvuruyu reddetti

Kayı köyü nüfusuna kayıtlı Mehmet Kaya Ahmet Yılmaz ile Zülfi Bozkaya Kayı köyünün yolunun açılması talebiyle 11 Nisan 2018 tarihinde Dicle Kaymakamlığı’na başvurdu lakin Kaymakamlık Bölgemizde yürütülen PKK KCK terör örgütü faaliyetlerinin önlenmesi bölge halkının huzur ve inanç içerisinde yaşaması niyetiyle belirtilen yol güzergahının kapatılması ve denetim altında tutulmasının elzem hale geldiği gerekçesiyle başvuruyu reddetti

Kayı köyü Muhtarı Recep Kalkan ve Kayı köyü nüfusuna kayıtlı 13 kişi 22 Nisan 2019 tarihinde köye geri dönmek köyde bulunan tarlaları ekmek mesken yapmak ve köy yolunun açılmasını ve mağduriyetlerinin giderilmesini talep etti lakin Kaymakamlık Cumhurbas kanlıg ının 27 Aralık 2018 tarih ve 525 sayılı kararı ile Kayı Mahallesi ve etrafının 01 Ocak 2019 31 Aralık 2019 tarihleri ortasında Süreksiz Askeri Güvenlik Bo lgesi ilan edildiği Kayı Mahallesi sakinlerinin dönüşlerinin can ve mal güvenlikleri açısından riskli olabileceği mahalleye dönüş taleplerinin uygun görülmediği gerekçesiyle talebi reddetti

Kayı köyü nüfusuna kayıtlı 16 köylü 11 Mayıs 2019 tarihinde kapatılan Kayı köyünün yolunun açılması talebiyle Dicle Kaymakamlığı’na başvurdu lakin Kaymakamlık Askeri yasak bölge içerisinde kalması niyetiyle bölgenin kapatılması yolun tekrar ac ılmasının uygun olmayacağı gerekçesiyle köy yolu açılması müracaatlarını reddetti

Kayı köyü Muhtarı Recep Kalkan 11 Ağustos 2020 tarihinde köylülerin köye giremediğini köy halkının badem üzüm fıstık ve ceviz üzere yemişlerin hasatlarının yapılması ve süreksiz bir mühlet için denetimli halde müsaade verilmesini talep etti lakin Dicle Kaymakamlığı Mahalle halkının süreksiz bir müddetle de olsa mahalleye giriş ve çıkışına müsaade verilmeyeceğini belirterek talepleri reddetti

Kayı Mahallesi Muhtarı Recep Kalkan 24 Kasım 2020 tarihli dilekçesinde Kayı köyüne bağlanan ana yola dökülen hafriyatın kaldırılmasını talep etmiş fakat mahalle muhtarının talepleri de yönetime bağlı kolluk kuvvetleri mahalleye do nu s taleplerinin uygun görülmediği gerekçesiyle reddetti

Dicle Kaymakamlığı güvenlik gerekçesiyle köylülerin köye girmesine köyde konut inşa etmesine yemiş hasadını toplamalarına tarlalarını sürmesine müsaade vermiyor fakat köyde I Y nin maden arama faaliyetine müsaade verip güvenliğini de sağlamış

KUYULAR KAZILMIŞ AĞAÇLARA ZİYAN VERİLMİŞ

Köyde inceleme yapan avukatlar hazırladığı keşif raporunu mahkemeye sundu Raporda maden çalışması yapan şirketin sahibi olan İ Y nin tespit edilmesini talep eden avukatlar İ Y ve çalışanların köylülere ilişkin olan yerlere mu dahale ettiğine yer verdiği raporda şu tespitte bulundu Her bir tas ınmaz u zerinde deri kuyular ac ılmıs ag ac lara ziyan verilmis ve verilen ziyan dog ayla uyumlu bir s ekilde rehabilite edilmemis tir İ Y her ne kadar maden ruhsatı sahibi oldug unu tez etmis ise de bu durum ruhsat sahibine ruhsata bahis alan u zerinde dog rudan madencilik faaliyetlerinde bulunmak konusunda bir yetki vermemektedir Çünkü Anayasa’nın 35 2 uyarınca mu lkiyet hakkı sadece kamu faydasını gerc ekles tirmek emeliyle kanunla sonlandırılabilir Hasebiyle tipik bir idari is lem olan ruhsat is lemi ile mu vekkillerin mu lkiyet haklarının sonlandırılması mu mku n deg ildir Maden yasası ve uygulama yo netmelig i uyarınca mu vekkillerin tas ınmazları hakkında alınan bir kamulas tırma kararı bulunmamaktadır 3091 sayılı yasanın uygulama yo netmelig inin 7 unsuru uyarınca tas ınmaz mala sahip mu vekkiller o malın altına ve u stu ne de sahiptir Bu tas ınmaz mal ic erisinde yeraltındaki madenler de bulunmaktadır

TARİHİ ÇEŞME ZİYAN GÖRDÜ

Köyde maden araması sırasında tarihi bir çeşmeye de ziyan verildiğinin tabir edildiği raporda şu tabirler kullanıldı Ko y tu zel kis ilig ine ilişkin alanlar müsaadesiz yollar gec irilmis ve ko yu n tarihi c es mesine ziyan verilmis tir Ko y muhtarı ve ihtiyar heyeti u yelerinin alınan beyanlarından da anlas ılacag ı u zere çalışanların ko ye ilişkin yapıtlara tecavu z ettig i de ac ıktır Ko ylülere ilişkin tas ınmazlara yapılan tecavu z nedeniyle İ Y ile c alıs anları hakkında Tu rk Ceza Kanunu’nun 154’u ncu hususu uyarınca cezai is lem yapılmak u zere durumun Cumhuriyet Bas savcılıg ı’na bildirilmesi gerekmektedir Kaymakamlıg ınızca bu durumun Cumhuriyet Bas savcılıg ı’na bildirilmemesi halinde ilgililer hakkında go revi ko tu ye kullanma suc unun olus acag ını bilinmesini isteriz 3091 sayılı Kanun emniyet ve asayis i tasarrufa ilis kin gu venlig i ve kamu du zenini sag lamaya yo nelik bir kanundur Hasebiyle her biri farklı s ehirlerde yas ayan mu vekkillerin hak ve menfaatinin korunması kanun koyucunun gayesidir Bu yu zden Kayı Mahallesindeki haksız tecavu z ve mu dahalelerin o nlenmesine karar verilmesi talep ederiz

MAHKEME DAVAYI REDDETTİ

Diyarbakır 4 Yönetim Mahkemesi 14 Haziran 2022 tarihinde kararını açıkladı Mahkeme heyeti güvenlik münasebeti nedeniyle davanın reddine karar verdi Köylüler ve avukatlar kararın hukuksuz olduğunu belirterek itiraz etti Belge Diyarbakır Bölge Yönetim Mahkemesi ne gönderildi