Gazeteci-yazar Ertuğrul Özkök, “Tansu’ya Mektuplar” yazılarına devam ediyor…
Ertuğrul Özkök dün kaybettiğimiz İlhan İrem’i köşesine taşıdı.
Ertuğrul Özkök’ün yazısı şöyle:
“Ölümünden sonra dün öğrendim.
“Anlasana” isimli o güzelim müziği 1975’de çıktı lakin şarkıyı 1974’de Burgaz kıyılarında yazmış.
Ben o yıl Paris’te öğrenciydim.
İlhan İrem’i de o yıl bu müziğiyle tanıdım.
***
1974 değişik bir yıldı.
(*) Denizlerin idamının üzerinden 2 yıl geçmişti.
(*) Türkiye tarihinde birinci kere devletin kurucu partisiyle muhafazakâr partisi koalisyon yapmıştı.
Rahmetli Mümtaz Soysal hoca “Tarihi uzlaşma” demişti buna…
(*) 12 Mart’ın yaraları sarılıyordu.
(*) Af çıkarılmıştı ve 12 Mart’ın yitik jenerasyonu tekrar hayata dönüyordu.
Yurt dışına sürgüne giden aydınların vatan hasreti bitiyordu.
(*) Kıbrıs’ta ezilen Türk halkı, Cumhuriyet tarihimizin en başarılı askeri harekâtıyla özgürleşmişti.
(*) Batı Avrupa’nın son diktatörlüklerinden Portekiz “Kırmızı Karanfil” ihtilaliyle demokrasiye geçiyordu.
(*) Yunanistan’da askeri cunta devriliyordu.
(*) Yasa dışı dinlemeleri Watergate’de suçüstü yakalanan Nixon başkanlık koltuğunu bırakmak zorunda kalıyordu.
(*) Hepimizin elinde bir zeka oyununa dönüşecek olan Kübik Küpü icad ediliyordu.
(*) ABBA Gurubu Woterloo’yu dünyanın gönlüne yerleştiriyordu.
(*) Dünya barkod uygulaması ile tanışıyordu.
(*) Ve Selda Bağcan hiç hayatımızdan çıkmayacak olan “O günler” müziğini söylüyordu.
***
“Anlasana” işte bu türlü bir yılda bestelenmişti.
Türkiye’nin pak yıllarıydı. Türkiye kaybettiği suçsuz romantizmine tekrar kavuşuyordu.
***
Bir çoğumuzun şuursuzca karaladığı, müsrifçe harcadığı, kimilerimizin anlamadığı, kimilerimizin ise anlayamadığı, kimilerimiz ise anlamazdan geldiği, “Eski Türkiye” diye karaladığı yıllardı onlar…
Cumhuriyet tarihimizin haksızlığa uğramış yılları…
Şimdi geç te olsa, değerini anlamaya başladığımız bir yakın maziydi o…
***
Dün kaybettiğimiz İlhan İrem işte o yılların çocuğuydu.
Bu harika şarkıyı yazdığında daha 19 yaşındaydı…
21 yaşına geldiğinde ise “Kuklacı Amca” müziğiyle Tanrı’yı sorgulayacak kadar büyümüş, fanatiklere ve bağnazlara meydan okuyacak kadar yüreklenmişti.
***
Bir inziva insanıydı.
İnzivayı tefekküre çevirme zanaatını çok küçük yaşta öğrenmişti.
O tefekkür onu daha 1999 yılında herkes FETÖ’nün etrafında pervaneyken, pervaneyi elleriyle durdurmaya çalışacak kadar yürekli ve gerçekçi yapmıştı.
Cumhuriyet’in çocuğuydu…
Atatürk’ün yolundaydı…
***
1970’lerin birinci yarısı, Paris’te “Pink Floyd” dinlediğim yıllardı…
Yıllardır kendime bile anlatamadığım bir hisle, nedense İlhan İrem’de Pink Floyd vari bir his buluyordum.
Çok ferdî, tahminen de Pink Floyd hayranlarının anlayamayacağı bir histi bu.
Rue Sommerard’daki küçük odamda, bir Pink Floyd’u dinliyordum, bir onu…
Türk popunun romantizm çağını açan öncülerdendi…
Belki de o yüzden içimdeki bir öteki ben, Pink Floyd’la onu yan yana koyuyordu.
***
Anlasana müziği şu sözlerle başlıyordu:
“Her sevincin her kederin
En ölümsüz sevgilerin
Sonsuz denen göklerin
Her şeyin bir sonu varsa…”
Şu 75 yıllık hayatımda ben de, bu ülkenin milyonlarca diğer çocuğu da “Her şeyin sonlarına” şahit olduk.
Hayat bu türlü bir şeymiş onu çok acı deneyimlerle öğrendik.
***
Dün streaming platformlarına son yıllarda en sevdiğim kümelerden biri olan Rei 6’nın yeni bir müziği kondu.
Adı “Uzun Bir Yol…”
Şarkıyı tekraren dinledim.
Bana güya İlhan İrem’e bir veda müziği üzere geldi…
Sonra hayatın bizi nerelere getirdiğini düşündüm.
***
İlhan İrem’le Çetin Altan hiç de birebir niyette değillerdi.
Ama yolun sonunda ikisi de ülkeleriyle ilgili benzeri bir duyguya gelmişlerdi.
İlhan İrem “Çevremi sarmalayan cehalet, pislik, kalınlık, sağırlık ve ağır karanlığın yapışkan gürültüsünde yaşamaktan sıkıldım” demişti.
Zaten siyah matem elbiselerini daha çok uzun yıllar evvel giymişti.
Çetin Altan ise bu dünyadan ayrılırken, çoğumuzun aklından hala çıkmayan şu vasiyet üzere şu cümleyi bırakmıştı:
“Hayal ettiğimiz ülke bu değildi…”
***
“Anlasana” müziği girişte “Her şeyin sonundan” kelama ediyordu.
Dedim ya; şu 75 yıllık hayatımda birçok kez “Her şeyin sonlarına” şahit oldum.
Çevremde çok insan da yaşadı bu duyguyu…
Ama tekrar de umut var.
İlhan İrem 19 yaşında yazdığı “Anlasana” müziğinde, bu cümlelerin çabucak gerisinden şöyle devam ediyordu:
“Boşver arkadaş haydi sil gözyaşını
Ayrılıkların da bir sonu var
Bir gün çıkıp geleceksin
İçimde bir ümit var…
Yeniden seveceksin…”
***
Hayatı boyunca bize “Anlasanıza” diyen İlhan İrem’i kaybettik.
Kendi deyişi ile, kendisine bu inanılmaz melodileri ve şiirleri veren anavatanının “Göksel koridorlarına” gitti…
Gerçek soyadı “Aldatmaz’dı…”
Bizi hiç aldatmadan, bütün o yürekli itirazı ve kendine en yakışan haliyle ortamızdan ayrıldı…
Kediler üzere sessizce…”