ANKARA – Halkların Demokratik Partisi (HDP), Türkiye Personel Partisi (TİP), Emek Partisi (EMEP), İşçi Hareket Partisi (EHP), Toplumsal Özgürlük Partisi’nin (TÖP), Sosyalist Meclisler Federasyonu’nun (SMF)oluşturduğu “Emek ve Özgürlük İttifakı” resmen kuruldu. “Hep birlikte başaracağız” sloganıyla İstanbul’da ilan edilen ittifakın deklarasyonunda iktisattan yoksulluğa, Kürt sorunundan temel hak ve özgürlüklere kadar çok sayıda başlık yer aldı.
Türkiye siyasal ömründe seçimlere girerken üçüncü ittifak olarak ilan edilen “Emek ve Özgürlük İttifakı”nın seçimlere tesiri de merak konusu. Kamuoyu araştırmacılarına nazaran ittifak bilhassa cumhurbaşkanlığı seçimleri için “kilit” pozisyonda.
‘EMEK VE ÖZGÜRLÜK İTTİFAKI HAKİKAT BİR STRATEJİYLE SOLUK GETİREBİLİR’
Yöneylem Toplumsal Araştırmalar Merkezi Genel Koordinatörü Derya Kömürcü’ye nazaran gelecek seçimler bir çeşit rejimin oylanacağı, cumhurbaşkanlığı seçiminin yüklü olacağı bir seçim olacak. Bu durumun Emek ve Özgürlük İttifakı’na imkân sağladığını belirten Kömürcü, “Altılı Masa’nın yaptığı muhalefetten mutlu olmayan seçmen kümesi çok rahatlıkla cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhalefetin ortak adayına oy verebilir lakin öbür tarafta HDP, EMEP, TİP üzere partilerin olduğu daha çok ‘hesaplaşmanın’ altını çizen partilere oy verebilirler. Bu yeni ittifak o seçmen kümesinin dikkatini çekebilir” dedi.
Yaptıkları araştırmalarda HDP’nin oy oranının düşmediğini, “İktidar barajı yüzde 10’dan 7’ye indirip HDP’ye dayanak veren metropollerdeki daha demokrat, sol, sosyalist insanların HDP’den oylarını çekmesini beklediyse bu türlü bir şey görmüyoruz” tabirleriyle açıklayan Kömürcü’ye nazaran ittifakın yüzde 12’nin üzerinde bir oy potansiyeli bulunuyor.
Emek ve Özgürlük İttifakı’nın “doğru bir stratejiyle” yeni bir soluk getirebileceğini belirten Kömürcü, “doğru stratejiyi” ise şu tabirlerle açtı:
“HDP uzunca vakittir çok güç siyaset yapıyor. Tarihî olarak güçlü olduğu bölgelerde gücünü koruyor fakat Türkiye partisi olmak açısından önemli düşünceler yaşıyor. İktidarın baskılarından da kaynaklı marjinalleştirildi. O manada bu ortaklaşma ittifaka yeni bir açılım sağlayabilir. Tüm Türkiye’ye kelam söyleyebilen bir siyasal yapı olarak seçmenlerin karşısına çıkabilir. HDP, ismiyle seslenemeyeceği, oy alamayacağı seçmenlerden öteki bileşenlerin isimleriyle daha kolay oy alabilir. “
‘KİMSE HAYAL GÖRMESİN’
Araştırmacı Derya Kömürcü’ye nazaran Emek ve Özgürlük İttifakı’nın hali bilhassa cumhurbaşkanlığı seçimlerinde çok tesirli olacak. “Bu ittifaka oy verecek seçmenlerin takviyesini almayan, alamayacak olan muhalefet adayı cumhurbaşkanı seçilemez. Kimse hayal görmesin” tabirlerini kaydeden Kömürcü kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Tek başına yüzde 50’yi geçen adayımız var, onu aday gösterirsek cumhurbaşkanı seçtiririz’ üzere kelamlar çok düşük ihtimaller. Gerçek olan şu. Altılı Masa birlikteliğini bozmayacak ancak tıpkı vakitte Emek ve Özgürlük İttifakı’nın seçmenlerinin de takviye verebileceği bir ortak aday bulacaklar. Fakat o şartta olur. Hatta bu şart birinci cinste olmalı ki seçim riske girmesin. Zira seçimin ikinci cinse kalması durumunda Meclis aritmetiğinden ötürü birtakım riskler açığa çıkabilir. Cumhur İttifakı belirli sayıda milletvekili çıkarırsa, ikinci tıp öncesi ‘istikrarsızlık’ vurgusu yaparak seçmenleri etkileyebilir. “
‘NE UYGUN PARTİ’NİN NE DE HDP’NİN TAKVİYESİ OLMADAN MUHALEFETİN KAZANMA MÜMKÜNLÜĞÜ YOK’
Aksoy Araştırma Kurucusu ve Toplumsal Demokrasi Vakfı SODEV Lideri Ertan Aksoy’a nazaran Emek ve Özgürlük İttifakı’nın kurulması, “HDP Altılı Masa’da var, yok” tartışmasına netlik kazandırdı.
Emek ve Özgürlük İttifakı’nın “Türkiye’nin bugün gereksinim duyduğu” kamucu siyasetlere dair gündem oluşturma potansiyelinin yüksek olduğunu belirten Aksoy, “Hatta bunun Altılı Masa’yı etkileme ihtimalini de görüyorum. Toplumda da bugün yaptığımız ölçümler daha çok kamucu siyasete talep olduğunu da gösteriyor” dedi.
Emek ve Özgürlük İttifakı’nın HDP dışındaki bileşenlerine bakıldığında oy oranının az ancak tesirinin yüksek partilerden oluştuğunu, bunun oy akışında “olumlu” tesir yaratabileceğini belirten Aksoy’a nazaran de ittifak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kritik pozisyonda olacak.
İktidarın karşısındaki muhalif bloklardan rastgele birinin dayanağının olmaması durumunun “muhalefetin kazanma ihtimalini” son derece sarsacağını belirten Aksoy, “İYİ Parti üzere HDP üzere büyük seçmen kümelerini tutan siyasi partiler özelinde baktığınızda daha da büyük bir tesire sahip. Bugün ne YETERLİ Parti’nin ne de HDP’nin dayanağı olmadan muhalefetin kazanma mümkünlüğü yok. Bu iki partinin de dayanağının net olarak muhalefetin adayının ardında olması lazım ki seçim muhalefet ismine kazanılabilsin” dedi ve kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Siyasi karar vericiler ne der bilemiyorum ama Emek ve Özgürlük İttifakı seçmeninde muhalefetin adayına oy verme konusunda önemli bir kararlılık görülüyor. İsimlere dair dayanağın tonu değişebiliyor fakat manalı bir kümesi bugün için başka muhalefetin adayına oy vereceğini söylüyor. Potansiyel olarak görülen her isim manalı bir takviye görüyor. En yüksek oranda dayanak Kemal Kılıçdaroğlu’na gözleniyor.”
‘TÜRKİYE SİYASETİNDE YENİ BİR ALAN OLUŞTURURLAR’
MAK Danışmanlık Lideri Mehmet Ali Kulat’a nazaran HDP, yaptıkları araştırmalarda oy kaybı yaşamayan parti olarak dikkat çekiyor. Seçim öncesinde yapılan anketlerde bilhassa metropollerde yaşayan HDP’li seçmenlerin kendisini kamufle ettiğini belirten Kulat, bugün HDP için anketlerde çıkan yüzde 8 üzere oy oranlarının gerçekte 2-3 puan üzerinde bir orana denk düştüğünü söyledi.
Emek ve Özgürlük İttifakı’nı oluşturan HDP dışındaki öbür partilerin anketlerdeki oy oranlarının yüzde 1’i bulmadığının söylenebileceğini belirten Kulat, yüzde 10+1’in 11 sonucu ortaya çıkarmadığını söz ederek şunları söyledi:
Emek ve Özgürlük İttifakı’nı oluşturan partilerin oy oranı yüzde 11 çıkmaz. 12 eder, 13 eder yani yeni bir sinerji oluşturur. Zira bunlar tıpkı istikametteki partiler. Emek ve özgürlükleri önceliyorlar. Bu iki kavram Türkiye’de şu anda siyaset yapan herkesin öncelemesi gereken kavramlar. Bu iki kavramı önceleyen her parti olağanın üzerinde bir dayanak bulur. HDP’nin bir arada olduğu bu partiler de kendi oy oranlarının üzerinde bir sinerji yakalarlar. Türkiye siyasetinde yeni bir alan oluştururlar. “
‘HDP ŞU ANDA TÜRKİYE’NİN EN KRİTİK PARTİSİ’
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin başka bir mevzu olduğunu, Emek ve Özgürlük İttifakı’nın bir aday çıkarması durumunda bilhassa Millet İttifakı seçmeninin bu ittifakı “oyun bozucu” olarak görebileceğini belirten Kulat, “Emek ve Özgürlük İttifakı şayet aday çıkarmaz, Cumhur İttifakı’nın karşısında, Altılı Masa’nın yanında durursa doğal olarak oy oranlarında bir artış gündeme gelebilir” dedi.
Mevcut tabloda cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci cinse kalmayacağını, Emek ve Özgürlük İttifakı’nın aday çıkarması halinde seçimin ikinci cinse kalacağını söyleyen Kulat, “Seçim ikinci tipe kalırsa büyük ihtimalle yarışı Cumhurbaşkanı Erdoğan kazanır” dedi ve kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çünkü Altılı Masa’nın çıkaracağı adayın yanı sıra Emek ve Özgürlük İttifakı da aday çıkarırsa, rekabet edecekleri için bu durumun toparlanması mümkün olmayabilir. O nedenle Emek ve Özgürlük İttifakı’nın tavrı çok kritik. HDP şu anda Türkiye’nin en kritik partisi. HDP her halükârda 50+1’i bulabilmesi için hem Cumhur İttifakı hem de Millet İttifakı’na gerekli olan seçmen kümesini bünyesinde bulunduruyor. “
‘KÜRT SEÇMEN NEZDİNDE ÇOK BÜYÜK BİR YANKISI YOK’
Araştırmacı Reha Ruhavioğlu’na nazaran Emek ve Özgürlük İttifakı’nın tesirinin nasıl olacağını söylemek bugünden çok net değil. “Siyasete yeni bir heyecan getireceğini ön görmek de çok gerçekçi görünmüyor. Zira HDP dışındaki partiler çok oy takviyesi olan büyük partiler değil” diyen Ruhavioğlu’na nazaran ittifak içerisinde yer alan partilerin stratejik seçime girme adımları olursa parlamento çoğunluğuna tesir açığa çıkabilir.
Cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili “üçüncü bir aday” durumunun şimdilik kelam konusu olmadığını, Emek ve Özgürlük İttifakı’nın Altılı Masa’nın cumhurbaşkanı adayını bekleyeceğini söyleyen Ruhavioğlu kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İttifak içinde kendi imkânı kısıtlı olan partiler kimi vilayetlerde HDP’nin lojistik takviyesiyle daha fazla bir aktifliğe kavuşacaklardır. Kürt seçmen nezdinde burada çok büyük bir yankısı yok. ‘HDP Batı’dan birtakım partilere dayanak çıkarak onların temsil edilmesini sağlıyor’ üzere bir sonuç çıkıyor. Zati HDP’nin HDP’yken de bunu yaptığı Kürt seçmen biliyordu. Burada ekstra olumlu ya da olumsuz bir yansımasının olacağını zannetmiyorum.”