Çok konuşmamayı tercih eden, fakat yazdıklarıyla kesinlikle güne dair dokunuşlarını hissettiren bir muharrir Zülfü Livaneli… Kesintisiz üretim halindeki muharririn geçen yaz aylarına damga vuran, bir lirik şiir tadında ve mülteci dramına dokunan ”Balıkçı ve Oğlu” romanından sonra, ”İstibdat ve Hürriyet” alt başlığı ile şimdi raflarda çok yeni sayılabilecek romanı ”Kaplanın Sırtında” bir devri aralıyor.
Abdülhamit’in nezdinde, doğar doğmaz kaplanın sırtına konulan tüm şehzadelerin yazgısını anlatan bir başlık bu.
Bugünlerde çok kıyaslanan, hem reformcu hem de zalim olarak nitelenen; bazılarının yere göğe koyamadığı, bazılarının de ismini dahi zikretmek istemediği II. Abdülhamit aslında kimdi?
Zülfü Livaneli, o devir toplumunun hem kaygıyla hem de ihtilal fikirleriyle filizlenmesinin sebep ve sonuçlarına, Abdülhamit’in Selanik’te başlayan sürgün günleri ile başlıyor…
KIZIL SULTAN MI? VEHM-İ HÜMAYUN MU? YOKSA MERHAMET TİMSALİ Mİ?
Sürekli paranoya yaşadığı ve hastalık hastası olduğu için Yıldız Sarayının vehm-i hümayun’u (vesveseli hükümdar) olarak nitelenen II. Abdülhamit’in, 1876 Yasal temeli ile başlayan ve 28 Nisan 1909 ‘ da Selanik’ten gelen ordu ile nihayetlenen padişahlık periyodu, bu kitapla 33 yılın geriye dönük muhasebesini oluşturuyor. Otuz dördüncü Osmanlı Padişahı ve İslam ümmetinin halifesi olan Abdülhamit’in, Eski Eserler Müzesi, Hukuk Fakültesi, Emekli Sandığı, Hoş Sanatlar Fakültesi’nin açılmasından; Sayıştay’ın kurulması ve Terkos suyunun hizmete girmesine, oradan da Selanik-Manastır Demiryolu, Şam Demiryolu, Eskişehir-Kütahya Demiryolu ve Galata Rıhtımı inşa edilmesine kadar bir sürü ıslahatı yaptığını ve aslında istibdata karşı olduğunu anlattığı kısımlar okura bir devrimci portresi üzere sunuluyor.
Beş zevcesi, çocukları ve hizmetkarları ile Ali Fethi (Okyar) Bey’in himayesinde tutsak edildiği köşkte, tekrar askeri tabip Atıf Hüseyin Bey’in özel tabip olarak atanması ile ortalarında kurulan diyalogların güncesinden yola çıkılarak hazırlanan roman; Mithat Paşa’nın, Rus Harbi’nin, Ermeni sıkıntısının ve baskı altında tutulan aydınların da hesabının tutulduğu bir sorgu odası üzere.
Tutsaklık devrinde; mütevazı, marangoz ustası, opera ve polisiye roman tutkunu, birebir vakitte eli açık ve merhametli bir yaşlı adam olduğunu anlatan ve konuştuğu insanları karşıt köşeye yatırma zekasına sahip devrik padişah okuyucuda da vakit zaman ”acaba?” hissini yaratıyor Livaneli’nin usta anlatımıyla…
Ancak, temel olarak sıkıntı bir devrin, klişelerden arındırılarak salt iktidar kavramı ile aydınlatılması üzerine kurgulanan roman Livaneli’nin en güzellerinden biri.
”Tarihimizin en değerli dönüm noktalarından birisi olan İkinci Meşrutiyet ve Sultan Abdülhamit konusunu ideolojik ve sığ kamplaşmalardan uzak bir biçimde ele alıp, o zamanın ruhunu ve zihniyetini yansıtmaya çalıştım” Ömer Zülfü Livaneli
Özlem Kalkan
Odatv.com