Antalya, İzmir, Mersin, Muğla ve Hatay üzere büyük orman yangınlarına maruz kalan vilayetlerde milyonlarca metrekare orman toprağı 5 yıldızlı otel ve golf tesisleri için tahsis edilecek.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 20 Temmuz’da yaptığı duyuruya nazaran 15 vilayette toplam 50 parsel hazine ve orman yeri yerli ve yabancı yatırımcılara otel yapmak gayesiyle 49 yıllığına tahsis edilecek. Talep toplama müddetinin 19 Ağustos’ta sona ereceği belirtilen düzenlemeye nazaran oteller için tahsis edilecek yerler ortasında Mersin’in Tarsus ilçesindeki yaklaşık 2,5 milyon metrekarelik denize sıfır bir parsel ile Antalya’nın Alanya ilçesindeki 1.4 milyon metrekarelik tek kesim orman parseli de yer alıyor. Antalya Gazipaşa’da Koru kıyısında yer alan doğal sit alanı statüsündeki yaklaşık 160 bin metrekarelik hazineye ilişkin fidanlık toprağı de otel imali için tahsise bahis edilen parseller ortasında.
Son yıllarda yakıcı sonuçlarını görmeye başladığımız iklim krizi bir yandan orman yangınları öteki yandan ise sellerle tabiatın çığlığını insanoğluna duyurmaya çalışıyor. Geçtiğimiz hafta 40 dereceyi aşan sıcaklıklara maruz kalan İngiltere’de inanılmaz hal ilan edilirken, Fransa ve öbür Avrupa ülkeleri de çok iklim olaylarının tesirinde. İspanya ve Yunanistan’daki orman yangınları da uğraşı. Türkiye geçtiğimiz yıl Çanakkale’den İskenderun körfezine, Toroslar’dan Amanoslara Cumhuriyet tarihinin en büyük orman yangınlarına maruz kaldı.
CUMHURİYET TARİHİNİN EN BÜYÜK YANGINLARI ORMANLARI VURDU
Orman Genel Müdürlüğü’nün resmi datalarına nazaran 2021’de çıkan 2793 orman yangınında toplam 139.503 hektar orman kül oldu. Bu sayı, 1988’den bu yana 29.749 hektarla yangınlarda en büyük orman kaybının yaşandığı 2008 yılının yaklaşık 7 katı büyüklüğünde. Orman yangınlarını duyuran yetkililer birçok vakit “can kaybımızın olmaması en büyük tesellimiz” açıklamaları yapmayı alışkanlık haline getirmiş olsa da aslında orman yangınlarında en çok “can kaybı” yaşıyoruz. Ömür kaynağımız olan ormanların can sıhhatimizin da teminatı olduğu düşünüldüğünde kayıpların telafi edilmesi için büyük seferberlikler başlatılması gerekiyor.
ORMANLARI BİRER AĞAÇ TARLASI ÜZERE GÖREN İDARE ANLAYIŞI
Ancak geçen yılın büyük yangınlarının akabinde yaşananlar pek de o denli olmadı. Ormanları birer ağaç tarlası olarak gören yönetim, adeta fasulye, kabak yetiştirir üzere her yerde ticari randımanı öne alan bir ormancılık siyaseti uyguluyor. İçinden geçtiğimiz iklim ve sosyo-ekonomik gerçekliğin en çok muhtaçlık duyduğu müdafaa öncelikli ormancılık yerine, kısa müddette paraya dönüştürülebilecek bir ormancılık faaliyeti yürütülüyor. Orman Genel Müdürlüğü’nün her yıl yayımladığı performans raporlarına bakıldığında bu gerçek çarpıcı biçimde ortaya konuluyor. Odun üretiminde katlanarak yaşanan artış buna işaret ediyor. Yanan ormanların endüstriyel odun üretimi ve güç kesimi için ucuz hammadde olarak görülmesi ve bu tarafta bir kullanımın tercih nedeni haline gelmesi de cabası…
(Yanan orman alanları istatistik)
ORMANLAR MADENCİLİK VE TURİZM TAHSİSLERİNİN KISKACINDA
Ormanları tehdit eden yalnızca yangınlar ve odun üretimindeki artış değil elbette. Maden müsaadelerinin yanı sıra 1980’lerden bu yana turizm bölümüne devlet eliyle yapılan orman tahsisleri de sürdürülebilir ormancılığın önündeki en büyük maniler ortasında. Kamu faydası olduğu gerekçesiyle turizme tahsis edilen orman toprakları, 1980’lerin ikinci yarısında hızlandı, 1990’larda adeta uçuşa geçti. 2000’li yıllara gelindiğinde ise ortaya çıkan yağma tablosunun ürkütücü boyutları sorgulanmaya başlandı ve 2006’da açılan bir davanın akabinde Danıştay ormanların turizme tahsisiyle ilgili düzenlemede iptal kararı vermişti. Bilim insanlarının görüşünü temel alan Danıştay’a nazaran ormanların “orman olarak kalmasında” daha üstün bir kamu faydası vardı. Bugün bakıldığında üstün kamu faydasının ne olduğu çok daha düzgün anlaşılır durumda. Ormansızlaşmış ya da ormanları kısmen tahrip edilmiş bir coğrafya ve toplumda kamunun en büyük faydası sağlıklı nefes alabilmesi olacak…
BAKANLIK ORMAN TOPRAKLARINI OTELLER İÇİN TAHSİS EDECEK
Geçtiğimiz yıl yaşanan büyük yangınların akabinde bu yaz da ülkenin pek çok bölgesinde orman yangınları sürüyor. Her ne emelle olursa olsun bilhassa orman yangınlarının tahrip ettiği bölgelerde orman topraklarının emel dışı kullanımının önüne geçilmesi gerekirken uygulamada bunun zıddı yaşanıyor. Bunun son örneği ise geçtiğimiz hafta gündeme gelen Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca duyurulan orman yerlerinin turizme tahsis edilmesi kararı oldu.
15 VİLAYETTE 50 BAŞKA HAZİNE VE ORMAN YERİ TAHSİS EDİLECEK
Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü‘nün hazırladığı tahsis planına nazaran aralarındaAntalya, Mersin, Muğla, İzmir ve Hatay üzere orman yangınlarının ağır olduğu vilayetlerinde bulunduğu 15 vilayette büyük kısmı orman vasfında olan Hazineye ilişkin toplam 50 farklı parsel otel ve tatil köyü yapılması için 49 yıllığına yerli ve yabancı yatırımcılara tahsis edilecek. Afyonkarahisar, Aydın, Bursa, Denizli, Erzincan, Kars, Niğde, Ordu, Trabzon ve Yalova da bu kapsamda tahsis yapılacak vilayetler ortasında.
TARSUS’TA DENİZE SIFIR 2,5 MİLYON M2’LİK PARSEL DE LİSTEDE
“Turizm Yatırımcılarına Kamu Taşınmazı Tahsis Şartnamesi 2022/1” başlığını taşıyan ve 20 Temmuz 2022 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kamuoyuna duyurulan düzenleme kapsamında tahsisi düşünülen toprakların kimileri 2 milyon metrekarenin üzerinde. Mersin’in Tarsus ilçesi kıyısında yer alan Kulak semtindeki 2 milyon 492 bin metrekarelik denize sıfır arazinin golf tesisi ya da 5 yıldızlı otel yapılması için 49 yıllığına tahsis edilmesi planlanıyor. Ayrıyeten Mersin’in Silifke ilçesinde (Akdere ve Işıklı mahalleleri) orman niteliğindeki üç başka hazine parselinde toplam 3 bin yataklı 4 yahut 5 yıldızlı otel için tahsis yapılacak.
(Mersin Silifke’ye bağlı Işıklı mahallesi kıyısında tahsis edilmesi planlanan topraktan bir görünüm)
ALANYA’DA 1,4 MİLYON METREKARELİK ORMAN PARSELİNE OTEL
Antalya’nın Alanya ilçesine bağlı Okurcalar Mahallesi’ndeki 1 milyon 411 bin, Mahmutlar’da 1 milyon 34 bin, Emişbeleni Mahallesi’nde ise 626 bin metrekarelik orman toprakları de golf tesisi ya da otel için tahsis edilecek büyük parseller ortasında yer alıyor. Alanya’da oteller için tahsis edilecek toplam arazi ölçüsü 4 milyon 100 bin metrekare civarında. Antalya’nın Kemer ilçesine bağlı Çamyuva, Göynük ve Tekirova mahallelerinde hazineye ilişkin ve toplamda yaklaşık 200 bin metrekareyi bulan 5 başka orman parseli ile Serik’e bağlı Belek kıyısında 3 farklı orman parseli de otel için tahsis edilecek.
TAHSİSLERLE YAKLAŞIK 28 BİN YENİ YATAK ÖNGÖRÜLÜYOR
Kimi rapor ve stratejik planlarda kitle turizminin stratejik olarak yanlışlığını vurgulayan Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın kendi kurumsal öngörüleriyle çelişircesine aldığı tahsis kararları, orman topraklarına yapılması olası yeni 5 ve 4 yıldızlı otel ya da golf tesisleriyle toplamda yaklaşık 28 bin yeni yatak manasına geliyor.
GAZİPAŞA KIYISINDAKİ DOĞAL SİT ALANI DA OTELLERE AÇILACAK
Bu hususta dikkat çeken yerlerden biri de Antalya’nın Gazipaşa ilçesindeki doğal sit alanı niteliğindeki topraklar. İlçe merkezindeki Koru kıyısında yer alan ve 3. Derece doğal sit statüsündeki hazineye ilişkin toplamda 160 bin metrekarelik 3 başka parsel de 5 yıldızlı otel yapılması için ihale edilecek yerler ortasında. Daha evvel fidanlık olarak kullanılan Koru kıyısındaki toprakların betonlaşarak oteller tarafından işgal edilmesiyle birlikte yöre halkının kıyıya ulaşımı da zorlaşmış olacak.
(Gazipaşa Koru Kıyısı, Selinus antik kentinin doğusunda yer alıyor)
BAKANLIĞIN TALEP TOPLAMA TARİHİ 19 AĞUSTOS’TA SONA ERİYOR
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın hazine ve orman topraklarının oteller için tahsis etmesiyle ilgili talep toplama tarihi 19 Ağustos’ta sona erecek. Bakanlığın mevzuyla ilgili yaptığı duyuruda, Turizm Teşvik Kanunu kapsamında arazilerin üzerlerinde turizm hedefli yatırım yapmak üzere yerli ve yabancı girişimcilere tahsis edileceği belirtildi.
2012’DE 244 OLAN ORMAN TOPRAĞI TAHSİSİ 2019’DA 1357’YE ÇIKTI
Türkiye’de 2012 yılında 244 orman toprağı Turizm için tahsise açılırken, bu sayı 2013’te 427’ye çıktı. Ortadaki yıllar içinde daha düşük seyreden orman tahsisleri 2019’da 1357’ye, 2021’de ise rekor kırarak 2571’e yükseldi.
(Alanya Okurcalar’da turizm için tahsis listesine konulan orman toprağı 1 milyon 400 bin metrekarenin üzerinde)
CUMHURBAŞKANI KARARLARI DOĞAL ALANLARI NEDEN KORUMUYOR
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 4 ve 5 yıldızlı otel ve golf tesisleri yapılması için tahsise koyduğu orman ve hazine yerleri içinde kimilerinin doğal sit alanı niteliğinde olması dikkat çekiyor. Antalya-Gazipaşa’daki Koru kıyısı bunlardan biri. Doğal sit alanı olan Koru kıyısında yapılan düzenlemelerin akabinde 2 Şubat 2022 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konan Cumhurbaşkanı Karasına nazaran kıyının denizle birleştiği kısmı ‘Nitelikli Doğal Müdafaa Alanı’ (Eski tanımla 2. Derece doğal sit), iç kesiti ise ‘Sürdürülebilir Muhafaza ve Denetimli Kullanım Alanı’ (Eski tanımla 3. Derece doğal sit) olarak ayrılmıştı.
(Gazipaşa’da oteller için tahsise konulan hazineye ilişkin arazi 3 derece doğal sit alanı niteliğinde)
Fakat kelam konusu tescil kararının detayları incelendiğinde, evvelden 1. Derece doğal sit alanı tarifine karşılık gelen “Kesin Korunacak Hassas Alan” olarak ayrılan bölgelerin kıyı şeridinde ve rantın amacındaki bölgede değil, daha çok Kızılin ve Selinus bölgesindeki kayalık alanları kapsaması dikkat çekmişti.
TARSUS KIYISINDAKİ KESİN KORUNACAK ALAN DA LİSTEDE
Tahsis listesinde yer alan bir öteki korunan alan ise Mersin’in Tarsus ilçesindeki Kulak kıyısı. Tarsus Dalyanı ile Kazanlı kıyısı ortasında yer alan bölgenin bir kısmı Kesin Korunacak Alan, bir kısmı ise Nitelikli Doğal Muhafaza Alanı. Lakin Kültür v Turizm Bakanlığı’nın tahsis listesine koyduğu bu bölgedeki toprakta golf tesisleri ya da 4 ila 5 yıldızlı otel yapılması şartı getiriliyor. Kesin Korunacak Hassas Alanlar evvelki 1. Derece Doğal Sit Alanlarına tekabül ediyor ve geçmişte bu alanlarda bilimsel çalışmalar dışında hiçbir yapılaşmaya müsaade verilmiyordu. 5 Mart 2022 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik değişikliği ile mutlak yapılaşma yasağı bulunan kesin korunacak hassas alanlarda ulusal güvenliği ilgilendiren tesisler ile orman yolları ve balıkçılık faaliyetleri için yapılaşma öngören kimi istisnalar getirilmişti. Lakin bu istisnalar ortasında turizm tesisleri yer almıyor.
Yusuf Yavuz