Asgari fiyata sene başında yapılan yüzde 50 artırımın ömrü kısa oldu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı resmi enflasyon yüzde 70’i aşınca, seçim atmosferinin de tesiriyle hükümet bir kaç ay evvel ‘hayır’ dediği taban fiyata orta artırım çalışması başlattı. Bu gelişmeyle birlikte, “Asgari fiyatın son 6 ayda enflasyon karşısında kaybı ne kadar oldu? Sene başındaki alım gücü için en az ne kadar artırım yapılmalı?” sorusu gündeme geldi.
TÜİK HESABINA NAZARAN MİNİMUM FİYATIN ALIM GÜCÜ 3 BİN LİRAYA DÜŞTÜ
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) çarşı pazarı yansıtmadığı eleştirisi yapılan enflasyon hesabına nazaran bile taban ücretlinin alım gücü 4 bin 253 liradan 3 bin 136 liraya geriledi. Yılbaşında 5 bin 972 liraya yükseltilen en düşük dereceli memurun alım gücü mayıs sonu prestijiyle 4 bin 403 liraya, 2500 lira olan en düşük personel emekli maaşının alım gücü ise 1840 liraya düştü.
NE KADAR ARTIRIM YAPILACAK?
Ankara kulislerine nazaran, minimum fiyata artırım konusunda yüzdelik artış artış ve prim formülü masada. Yılın birinci 6 ayındaki resmi enflasyon farkı baz alınırsa; 4 bin 253 lira olan taban fiyatın yüzde 40 artışla 6 bin lira olması gerekiyor. Fakat konuşulan yüzdelik artırım, önümüzdeki günlerde yeni bir hesaplama yapılmazsa şu an için yalnızca yüzde 10 ya da yüzde 20 seviyesinde. Minimum fiyatta konuşulan formüllerden biri de, aralık ayına kadar, yaklaşık 800 lira olan SGK priminin devlet tarafından karşılanması. Bu seçenek tercih edilirse minimum fiyat 5 bin lira olacak. Her iki formülün karması bir artırım seçeneği de ihtimaller ortasında.
Bu bahiste son açıklama AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş’tan geldi. Memur ve emeklilere yansıtılması gereken yüzde 40 enflasyon farkını müjde üzere sunan Kurtulmuş, minimum fiyat içinse muallak konuştu. Taban fiyatla ilgili olarak bakanlığın önünde farklı seçenekler bulunduğunu söyleyen Kurtulmuş “Bunlardan birisine karar verilir. Orada vatandaşımızda yanlış algı oluşturmayalım. Söylediğimiz (yüzde 40 artış) memur emekçi emeklileriyle ilgili bir düzenleme” dedi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la görüşen Türk-İş Genel Lideri Ergün Atalay ise taban ücretlinin alım gücünün çok düştüğünü, çalışanların bu haliyle aralık ayına kadar hayatını devam ettiremeyeceğini söyledi. ‘Kesinlikle bir şey yapılması’ gerektiğini belirten Atalay, ‘en makul artışın 6 aylık enflasyon seviyesinde olması’ gerektiğini, en azından orta artırım ile nefes aldırılması gerektiğini söylüyor.
ASGARİ FİYAT AÇLIK SONUNUN YAKLAŞIK 2 BİN LİRA ALTINDA
Sonuçta bu sayıların hiçbirisi ne minimum fiyatla geçimi mümkün kılıyor ne de hayat pahalılığı karşısında oluşan kayıpları karşılıyor. Enflasyon aydan aya artarak üç haneli sayılara yanlışsız koşarken, alım gücü günden güne düşüyor. Örneğin Türk-İş’in 35 yıldır aylık olarak yayınladığı ‘açlık ve yoksulluk sınırı’ araştırmasına nazaran, mayıs ayı itibariyle taban fiyat açlık sonunun 1764 lira gerisine düştü. Besin enflasyonu yüzde 108 olarak hesaplanırken, bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ aylık 7 bin 836 TL’ye yükselmiş durumda. Büyükşehirlerde işçi ağır semtlerde bile artık konut kiraları 4-5 bin liralardan başlarken, minimum ücretliler tüm aile çalışarak ayakta kalmaya çalışıyor.
Hız kesmeyen güç maliyetlerinin yanısıra, resmi datalara nazaran ziraî üretim enflasyonu mayıs ayında yüzde 154,97 oldu. Öteki datalar de sıralamak mümkün lakin görünen o ki, enflasyon artmaya devam edecek ve temmuzdaki maaş artırımları da kısa müddette buharlaşıp gidecek. (EKONOMİ SERVİSİ)