Dünya gazetesi müellifi Alaattin Aktaş, düşük faiz siyasetinin ve yüksek enflasyonun iktisatta ‘çarkların dönmesi’ için bilerek tercih edildiği değerlendirmesini yaptı.
Aktaş’ın, “Enflasyon olmasa krediler nasıl ödenirdi?” başlıklı bugün yayınlanan yazısından bir kısım şöyle:
Eski Hazineci bir dostum her vakit yaptığı üzere oturmuş ve bu mevzuya baş yormuş, bilgileri çıkarmış. Gönderdiği notta şöyle diyor:
“Haneler ve şirketler son yıllarda bankalardan çok borç aldı fakat bu borçla yatırım yapılmadı, para çoğunlukla tüketime gitti, iktisat de bu türlü büyüdü. Güç özelleştirmeleri ve KÖİ projeleri için alınan krediler bu artışın ana nedenlerinden. Covid salgını sırasında dağıtılan kredileri de unutmamak gerek.”
Son yıllarda kamu bankalarına 141 milyar liralık özel tertip DİBS verildiğine, böylelikle kamu finansal kuruluşlarının kredi verebilmesinin kolaylaştığına dikkat çeken Hazineci dostum şöyle devam ediyor:
“Ancak her verilen kredinin bir de geri ödemesi var. Geri ödemede meseleler baş gösterdi. Borçlular aldıkları krediyi geri ödeyemezlerse yahut ödemeye pek niyetleri yoksa yeni kredi almak yahut krediyi yapılandırmak için faizlerin yüksek olmaması gerekiyor.”
Geliyoruz can alıcı noktaya, nottaki bilgiler çok kıymetli:
“Eğer maliyetlerinizi fiyatlarınıza kolaylıkla yansıtabiliyorsanız, yani enflasyon yüksekse, örneğin yüzde 30 faizle kredi almak çok akla yatkın. Enflasyon örneğin yüzde 70 seviyesindeyken 100 liralık eserinizi 170 liraya satıyorsunuz lakin 100 lira krediyi 130 lira olarak geri ödüyorsunuz.”
Şimdi daha yeterli anlaşılıyor değil mi faizin niçin indirildiği…
Faiz indirilmese ve alınmış bu kredilerin geri ödemesinde sorun çıksa çarklar nasıl dönerdi; bankaları, bilhassa de kamu bankalarını ayakta tutmak çok daha maliyetli olmaz mıydı?
YAŞANAN DÜŞÜNCE MI, O KADAR OLUR!
Faizin düşmesi ve bunun sonucu olarak dövizin ve enflasyonun fırlaması çarkları yağlayan bir fonksiyon gördü. Hem esasen Maliye Bakanı Nebati’nin dün de yazdığımız üzere “Biz üretimi, büyümeyi, istihdamı tercih ettik” halindeki açıklamasının altında yatan niyet de bu:
“Enflasyon yaşandı ancak hiç olmazsa çarklar döndü!”
Bu enflasyonun altında kalan milyonlar mı, hani askerlikte eğitim zayiatı diye bir kavram var ya, bu milyonlar da çarkları döndürme zayiatı!
Ama sistem kusursuz da işlemiyor. Hani balonu çok şişirirsiniz, patlamasa da bir yerinden bir baloncuk daha çıkar ya, işte bunu önlemek için orta ara kaçış yolu icat edilmeye çalışılıyor. KKM üzere, BDDK’nın son düzenlemesi üzere…
Bu ve gibisi yollar tükendiğinde ne olacak?
Seçime kadar yönetim edelim hele!