Türkiye mart ayında Rusya – Ukrayna Savaşı sebebiyle, NATO üyelerine ve Batılı ülkelere, savaş gemilerini Karadeniz’e sokmamaları ikazında bulundu. Batılı devletler, bu uyarıyı dikkate aldı ve Boğazlar üzerinden geçiş yaparak Karadeniz’e savaş gemisi sokmayı denemedi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bu sefer da NATO’nun Karadeniz’de yapacağı tatbikatların Türkiye tarafından iptal edildiğini açıkladı: “Montrö mukavelesine uygun olarak, NATO’nun Karadeniz’deki tatbikatlarını ya iptal ettik, ya da ileri bir tarihe erteledik.”
NATO en son özel kuvvetler ve helikopterler ile, Karadeniz’e kıyısı olan NATO ülkelerinde “Truva Atı Ayak İzi 2022” tatbikatını icra etti Fakat tatbikatta savaş gemileri kullanılmadı.
MONTRÖ VE YAPTIRIM VURGUSU
Mevlüt Çavuşoğlu, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin, Türkiye’ye savaş durumlarında Boğazlar’daki gemi trafiğini denetim etme hakkı verdiğinin altını çizdi. Çavuşoğlu, hava ve kara trafiğinin ise devam ettiğini açıkladı.
Dışişleri Bakan Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya’ya yaptırım uygulanmayacağını bir kere daha vurguladı: “Biz yaptırımlara ortak olmayacağız. Türkiye’nin arabulucu rolü var. Bu çok kıymetli bir pozisyon. Bizim bunu bozmaya niyetimiz yok.”
Mevlüt Çavuşoğlu, Birleşmiş Milletler kararı olmaksızın Rusya’ya hiçbir biçimde yaptırım uygulanmayacağını belirtti: “Önüne gelen istediğine yaptırım uyguluyor. Bu bizi bağlamaz. Bizim kendi siyasetimiz var.”
MONTRÖ TARTIŞMAYA AÇILMIŞTI
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 23 Aralık 2019’da Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı Kapanış Töreni’nde yaptığı konuşmada, Montrö Boğazlar Mukavelesi hakkında şunları söyledi: “Ya bir boğazımız var İstanbul Boğazı… Siz Independenta olayını unutuyor musunuz? Orada o tanker yanarken 7 ay, 8 ay yanarken hiç sordunuz mu ya sanki neden bu türlü oldu? Ve vakit zaman yalılara bindiren kuru yük gemileri, tankerler bunları görmüyor musunuz? Ve hepsinden öte Montrö Antlaşması Türkiye’ye ne kazandırmıştır, ne kaybettirmiştir? Sanki bunu hiç düşündünüz mü? İnanın bunların bu türlü bir sıkıntısı yok. Lakin artık Kanal İstanbul’la, işte biz bunu onlara anlatacağız, göstereceğiz ve bunu görecekler”
TBMM Lideri Mustafa Şentop, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin iptal edilebileceği ihtimalini şu sözlerle gündeme getirmişti: “Sözleşmeleri feshetme yetkisi Cumhurbaşkanı’nda. Buna, Montrö de dahil.”