Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yılın birinci çeyreğine ait Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) raporunu yayımladı. Datalar, büyümenin itici gücünün tüketim harcamaları olduğunu gösterirken, çalışanların ulusal gelirden aldığı hissenin da tertipli olarak gerilediğini ortaya koydu.
GSYH datalarına nazaran çalışanların ulusal gelirden aldığı hisse, 2020 yılının birinci çeyreğinde yüzde 39,1 iken geçen yıl yüzde 35,5, bu yıl ise yüzde 31,5’e geriledi.
SON 14 YILIN EN DÜŞÜK ORANI: BİRİNCİ ÇEYREKTEKİ KAYIP 89 MİLYAR LİRA
Birinci çeyrekler karşılaştırıldığında bu son 14 yılın en düşük oranı oldu. Şayet oran geçen yılın birinci üç ayındaki yüzde 35,5’lik düzeyinde kalsaydı çalışanlara 698.1 milyar TL yerine 787.1 milyar TL maaş ödenecekti. Maaşlı çalışanların bu yılın birinci çeyreğinde geçen seneye nazaran kaybı 89 milyar TL oldu.
Ulusal gelirden işletmelerin aldığı hisse ise geçen yılın birinci çeyreğinde yüzde 45,6 iken, bu çeyrekte yüzde 47,6’ya yükseldi.
BÜYÜMEYE EN BÜYÜK KATKI ÜRETİM DEĞİL, TÜKETİMDEN GELDİ
Rakamlardaki dikkat cazip bir öbür bilgi ise, büyümenin itici gücünün üretim değil, tüketim olduğunu ortaya koydu. Tüketim harcamaları evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 19,5 arttı. Hanehalkı tüketimi birinci çeyrekte büyümeye 11,6 puan katkı yaptı.
Endüstrinin büyüme performansı da (yüzde 7,4), hizmetler kesiminin (yüzde 14,9) altında kaldı.
KİŞİ BAŞI GELİR AZALDI
Ekonomistler de yaptıkları değerlendirmede, büyüme bilgilerinde tüketimin yüküne ve işçilerin ulusal gelirden aldığı hissenin azalmasına dikkat çekti. Ekonomistlerin, büyüme bilgilerine ait değerlendirmeleri şöyle:
İktisatçı Hayri Kozanoğlu: Her ne kadar 2022 birinci çeyrek büyümesi yüzde 7.3 açıklansa da, dolar bazında GSYH 793,8 milyar dolara geriledi. Kişi başına gelir de 9374 dolara düştü. Özetle, Türkiye birinci 10 iktisat ortasına girme gayesinden biraz daha uzaklaştı!
Ekonomist Cihan İhtilal Zelyut: Memnun azınlık tüketimi ile oluşan büyüme bir zafer değildir! Tarımdaki büyüme yüzde 0,9 iken büyüme ile övünmek cehalettir! Baz tesiri yalnızca enflasyonda değil büyümede de karşımıza çıkacak, seneye bu çeyrek sayıları çakılacak! Yatırım ve üretim olmadan şişen son balonu gördük…
İktisat müellifi Uğur Gürses: Sistemli biçimde gerileyen fiyat hissesi… “Ne hoş büyüdük” değil mi?
Doç. Dr. Baki Demirel: Üç fotoğrafta kompozisyonuna bakalım:
1- Hizmet ve finans yüklü büyüme. Bilhassa Tarımın katkısı yok denecek kadar az(Üretim)
2- İç ve dış talebin sürüklediği bir büyüme Sürdürülebilirlik? (Harcama)
3- Emek aleyhine büyüme(gelir)
(EKONOMİ SERVİSİ)