İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO), ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2021 Araştırması’nın sonuçları açıklandı. İSO 500’e nazaran 2021 yılında üretimden satışlara nazaran dorukta 136 milyar 793 milyon TL ile TÜPRAŞ (Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.) yer aldı. Sıralamada ikinci 67 milyar 305 milyon TL ile Ford Otomotiv Sanayi A.Ş., üçüncü 55 milyar 187 milyon TL ile Star Rafineri, dördüncü 46 milyar 152 milyon TL ile Toyota Otomotiv ve beşinci ise 38 milyar 669 milyon TL ile İskenderun Demir ve Çelik oldu.
ÜRETİMDEN SATIŞLAR 2 TRİLYON LİRAYI AŞTI
İSO 500’de üretimden satışlar geçen yıl yüzde 73,8 artışla 1,3 trilyon liradan 2,1 trilyon liraya yükseldi. 2021 yılında ihracat yüzde 33,9 artışla 85,8 milyar dolara ulaştı. Şirketlerin faaliyet karı yüzde 139 artışla 342 milyar TL’ye yükseldi.
TOPLAM BORÇLAR YÜZDE 71 ARTTI
İSO 500’ün 2021’de faaliyet kârı yüzde 139 oranında artarak 342 milyar liraya çıktı. Finansman masrafları de Türk lirasındaki paha kaybı, enflasyondaki artış ve faiz oranlarındaki yükselişin tesiriyle yüzde 135 oranında artarak 209 milyar liraya yükseldi. Böylelikle finansman masraflarının faaliyet kârına oranı hafif düşüşe karşın son yıllarda olduğu üzere yüzde 60’ın üzerinde kaldı. Özkaynaklar yüzde 53 artarak 624 milyar liraya yükselirken, toplam borçlar yüzde 71 arttı ve 1,5 trilyon liraya çıktı.
DEVREDEN KDV 24 MİLYAR LİRAYA DAYANDI
İSO 500’ün üzerindeki devreden KDV yükü yüzde 91 artışla 24 milyar liraya yaklaştı. Kâr eden kuruluş sayısı 405 olurken, faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr elde eden firma sayısı ise 489 oldu. Yeniden İSO 500’de teknoloji yoğunluğuna nazaran yaratılan katma bedel dağılımına nazaran, en yüksek hissesi yüzde 33,3 ile düşük teknoloji yoğunluklu endüstriler almaya devam etti. Bununla birlikte orta-düşük ve orta-yüksek teknolojilerin hissesinin yüzde 53’lerden yüzde 60’lara yükselmesi de teknolojik dönüşüm açısından umut verici oldu. Öteki yandan yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin hissesi yüzde 6,4’ten yüzde 6,1’e geriledi.
İSTİHDAM YÜZDE 5,6, FİYATLAR YÜZDE 33 ARTTI
İSO 500’de AR-GE harcaması yapan kuruluş sayısı 2021’de 265 olurken, AR-GE harcamaları anket dataları ile yaklaşık 9 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Bu durum 2020’ye nazaran yaklaşık yüzde 44’lük artışa işaret etti.
İSO 500’ün istihdamı ise 2021 yılında yüzde 5,6 artarak 757 bin 24 bireye yükseldi. Birebir yılda ödenen maaş ve fiyatlardaki artış yüzde 33 oldu.
ENDÜSTRİDEKİ YÜK ANADOLU LEHİNE GELİŞTİ
İSO 500 içinde yabancı sermaye hisseli kuruluşların sayısı 1 adet daha azalarak 109’a indi. Ayrıyeten İSO 500’de yer alan kuruluşların bağlı olduğu oda bilgilerine nazaran sıralanması sonucu endüstrideki tartının Anadolu lehine geliştiği görüldü. Son yıllarda sayısal olarak düşüş eğiliminde olmasına rağmen en büyük hisse 158 firma ile hala İstanbul Sanayi Odası’na ilişkin olurken, İstanbul’u 41 kuruluş ile Kocaeli Sanayi Odası ve 40 kuruluşla Ege Bölgesi Sanayi Odası izledi. Bu odaları da 33’er kuruluş ile Ankara Sanayi Odası ve Gaziantep Sanayi Odası, 18 kuruluş ile Kayseri Sanayi Odası ve 16 kuruluş ile de Bursa Ticaret ve Sanayi Odası takip etti.
BAHÇIVAN: İÇ VE DIŞ TALEP BÜYÜMEYİ DESTEKLEDİ
İSO İdare Konseyi Lideri Erdal Bahçıvan, İSO 500 bilgilerine ait şu değerlendirmede bulundu: “Türkiye iktisadı, geçen yıl dünya genelinin çok üzerinde gerçekleşen yüzde 11’lik büyüme ile son 10 yılın en güçlü performansını sergiledi. İSO 500’ün ihracat sayılarında da görüleceği üzere bu durum bilhassa dış talepteki artıştan kaynaklandı. Genişleyen iç talep de ekonomik büyümeyi destekledi. Sanayi dalı yüzde 16,6, imalat sanayi de yüzde 17,2 artışla büyümeye en yüksek katkıyı sağladı. Sanayi dalının sürükleyici rolü, her ay açıkladığımız İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI’ın geçen yılki datalarında zati görülüyordu.” (EKONOMİ SERVİSİ)