Dünyaca ünlü piyanist Fazıl Say’ın müzik eğitmeni babası Ahmet Say tedavi gördüğü hastanede hayatını yitirdi.
Fazıl Say toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Babamı kaybettik.
Istırabım sonsuz.
Ahmet Say, Türkiye’nin en kıymetli aydınlarından biriydi, tüm müzik ve edebiyat etrafının de başı sağolsun.
86 yıllık ömründe ne çok eser bıraktı.
Ve çok özel çok hoş bir baba oğul ilşkisidir, son anına kadar.
Son 3-4 yıldır sıhhat sıkıntıları çok fazlaydı.
Dostlarım, cenaze merasimi konusunda elimden geldiğince süratli bilgilendireceğim.
Başımız sağ olsun…” tabirlerini kullandı.
Gazeteci Muharrir Soner Yalçın, Fazıl Say’ın babası Ahmet Say’la ilgili 26 Ekim 2014’te Sözcü gazetesinde bir yazı kaleme almıştı.
Soner Yalçın’ın yazısının ilgili kısımları şöyleydi:
“Baba Ahmet Say…
İstanbul Erkek Lisesi’nde tahsil gördü. 1954’te Almanya’ya gazetecilik tahsili görmeye gitti ve beş buçuk yıl kaldı. Piyano çalmayı hiç bırakmadı.
Dört yılını Kurt Köhler isimli emekli bir müzikolog ve orketra şefinin pansiyonunda geçirdi.
Almanya’da sosyalist oldu.
Toplumsal Demokrat Partisi’nin gençlik örgütü Sosyalist Öğrenci Birliği‘nin üyesi oldu.
Almanya’da ideoloji ve tarihe nasıl bakması gerektiğini öğrendi.
Adorno üzere filozofların seminerlerini takip etti.
1958’de Franfurt’ta “Uluslararası Sosyalist Gençlik Kongresi” yapıldı ve kongreye delege olarak katıldı. Kongrede yetmiş yaşlarında bir Alman hanım yanına gelip, delegede ismini gördüğünü ve üç gündür ulaşmaya çalıştığını söyledi. “Fazıl Say ile bir akrabalığınız var mıdır?” diye sordu.
Babası olduğunu öğrenince çok heyecanlanan yaşlı hanım “Babanız Fazıl Say bizim Spartakus Bund geleneğini benimsemişti! Pahalı bir militandı…” dedi.
1960 yılında Türkiye’ye döndüğünde olayı annesi ile paylaşan Ahmet Say, annesinden öğrendi ki; Demokrat Parti iktidara gelince babasının Almanya’daki geçmişini kurcalamış ve babasını sorguya çekmişti…
BİNGÖL’DE ÖĞRETMEN
Ahmet Say Almanya’dan döndüğünde 25 yaşındaydı. Almanya’daki tahsil programının Türkiye’deki eğitim programına benzememesi nedeniyle Ulusal Eğitim Bakanlığı “denklik” tarafından diplomasını onaylamadı.
27 Mayıs 1960 askeri müdahalesini gerçekleştiren Ulusal Birlik Komitesi‘nin olumlu kararlarından biri, lise mezunlarına askerliği köy öğretmeni olarak yaptırmaktı.
Ahmet Say Bingöl’e öğretmen olarak gitti.
Burada hiç görmediği/yaşamadığı ülke gerçeklerini gördü. Maaşını öğrencilerin gereksinimlerine harcamaktan çekinmedi. Köylülere okuma-yazma öğretti.
Gençlerle halk dansları aracılığıyla yakınlık kurdu…
İstanbul’a döndüğünde arkadaşlarına daima Bingöl’ü anlattı. Büyük müellif Orhan Kemal “yazsana bunları” dedi. “Bingöl Hikayeleri”ni yazdı.
Bingöl’den dostu olan Ulusal Eğitim Müdürü Hayrettin Uysal, Öğretmenler Federasyonu’nda yayın müdürü olmasını istedi. 1964’te Ankara’ya yerleşti. Türkiye Öğretmenler Dernekleri Ulusal Federasyonu’nda Öğretmenler Gazetesi‘ni çıkardı. Gerisi geldi, daima yayın organları kurdu.
Ahmet Say’ın müellifliği da daima sürecekti. Dört ciltlik Müzik Ansiklopedisi başta olmak üzere birçok müzik kitabı yazdı: Müzik Tahsili, Müzik Tarihi, Müziğin Kitabı, Müzik Sözlüğü gibi…
Ve gelelim yazının başlığına…
Ahmet Say… 12 Mart 1971 askeri darbesi devrinde yüzlerce aydınla Mamak Askeri Cezaevi‘ne atıldı.
60-70 kişinin olduğu “müebbetlikler” koğuşundaydı. Koridorun öteki tarafında Deniz Gezmiş’lerin kaldığı “idamlıklar” koğuşu vardı.
Bir gün… Koridorun sonundaki “hamam” denen alandan gelirken Deniz Gezmiş ile karşılaştı. “Nasıl oldu senin oğlan?” diye sordu Deniz Gezmiş. “Oğlan” dediği bugün dünyada tanınan 1970 doğumlu olan Fazıl Say’dı ve İngiltere’de küçük bir ameliyat geçirmişti. Onca olayın ortasında bunu sormayı ihmal etmeyecek kadar ince bir karaktere sahipti Deniz Gezmiş…
Fazıl Say…
Ankara’da solcu sanatkarların bulunduğu bir etrafta öğrendi; ulusal kıymetleri ve enternasyonal dayanışmayı…
AFGANLI KIZLARA OKUL YAPTIRDI
“Fazıl benim değil Atatürk’ün dünyaya hediyesidir” diyen anne Gürgün Say…
Eczacı Gürgün Say ile yazar-müzikolog Ahmet Say ayrılınca, Fazıl Say babasıyla yaşadı.
Fazıl Say dünyaya dudak damak yarığı ile geldi. Bebeklik periyodunda ameliyatlar geçirdi; yarım dudağı dikildi. Hekimler üflemeli çalgı çalmasını istedi.
Bir gün… İki yaşındaki Fazıl Say’ın eline aldığı düdükle “Daha dün annemizin…” diye bilinen çocuk müziğini çaldığı gören babası, düdüğü alıp kendi çalmak istedi lakin başaramadı. Düdüğü verdiğinde Fazıl yine melodiyi çıkardı; Ahmet Say çok şaşırdı. “Kim öğretti sana bunu?” diye sorduğunda Fazıl Say kabahat işlediğini sanarak korktu ve düdüğü yere attı.
Bu durumu… Ahmet Say, Ankara Devlet Opera Orkestrası obua sanatkarı Ali Kemal Kaya ile paylaştı.
Fazıl Say’ın birinci öğretmeni Ali Kemal Kaya oldu. El çırpma ya da yürüme yoluyla ritmik hareketler üzere özel dersler bitince yeni öğretmen bulundu: Türkiye’de çoksesli müzik ömrünün gelişmesi tarafında değerli katkılar getirmiş olan besteci-piyanist; Mithat Fenmen.
Ama bir sorun vardı; meskendeki kırık dökük piyanoyu yenilemek gerekiyordu. Fakat para yoktu.
Milliyet Gazetesi bir roman müsabakası düzenledi ve âlâ para mükafatı veriyordu. Ahmet Say üç ayda bitirmek zorunda kaldığı “Kocakurt” ismini verdiği birinci romanıyla mansiyon aldı. Kazandığı para ödülüyle Fazıl Say’ın piyanosunu yeniledi.
Çok üşüdüğü gün
Yıl, 1982…
Fazıl Say ilkokulu bitirip konservatuvara girdiği yıl, Mithat Fenmen vefat etti. Sekiz yıl birlikte çalışmışlardı. O gün hayatında hiç üşümediği kadar üşüdü…
Tekrar de…
Konservatuvar giriş imtihanında 7-8 sesli çağdaş müzik akortlarını bilerek jüriyi şaşırttı. Beethoven sonatını çalması; konservatuvarın bitişik odasından gelen akortların seslerini tanıması heyetin karşılarında kim olduğunu anlamasına sebep oldu: Bu çocuk deha olabilirdi…
Fazıl Say üçüncü öğretmenini buldu. Babası Ayvalık’ta kunduracı ve belediye bandosunun tubacısı olan Türkiye’nin değerli piyano eğitmenlerinden Prof. Dr. Kamuran Gündemir, Ankara Devlet Konservatuvarı’nda Fazıl Say’ın piyano eğitimini üstlendi. İş artık daha da ciddiydi.
O yıl…
Fazıl Say birinci sefer walkman sahibi oldu. Birinci yaptığı Beethoven’ın 7. senfonisini dinleyerek saatlerce sokaklarda yürümek oldu. Aslında sokağa fazla çıkmazdı.
Pek olmayan boş vakitlerinde; bez bir topla meskenin koridorunda babasıyla futbol oynuyordu.
Bir de daima okuyordu; çocuk klasiklerinin yanı sıra çağdaş müellifleri da okuyordu.
Yıldızının parladığı an
Tarih: 12 Şubat 1986…
Fazıl Say, konservatuvarın piyano ve kompozisyon kısımlarını tamamlamak üzereydi. Ne yapacaktı? Türk Devleti, “sanat eğitimi” için burs vermiyordu. İmdada Almanlar yetişti!
Müzik yetenekleri keşiflerine Güney Amerika’dan başlayıp, Uzakdoğu’dan Ortadoğu ülkelerine kadar pek çok yerde sürdüren ünlü Alman bestekar Albert Reimann ve piyanist David Levine Ankara’ya geldi.
Okulu gezerken uzaktan piyano sesi duydular. Piyanonun başında Fazıl Say vardı. İçeri giren David Levine, Fazıl’ı piyanodan kaldırıp, kendi çalmaya başladı.
Yapıtın kime ilişkin olduğunu sordu. Fazıl “Berg” yanıtını verdi. Piyanoyu tekrar Fazıl’a bırakıp parçayı çalmasını istedi. Fazıl çaldı. Sonra Fazıl’ın omzunu okşayıp gittiler.
Günler sonra Ahmet Say’a bir mektup geldi. Levine, Düsseldorf’ta Schumann Akademisi‘nde Fazıl Say’ın hocası olmaktan sevinç duyacağını bildirdi. Ayrıyeten Goethe Enstitüsü‘nden burs alınmasında yardımcı olacaktı.
Dünya şampiyonu
Fazıl Say Almanya’ya gittiğinde 17 yaşındaydı.
Almanca öğrenmesi için birinci üç ay Freiburg Goethe Enstitüsü’nde yatılı tahsil gördükten sonra Düsseldorf Devlet Müzik Yüksek Okulu’nda piyano tahsilini sürdürdü.
David Levine’den yaratıcı yorumculuk dersleri aldı.
1991’de konçerto solisti diplomasını aldı ve 1992’de Berlin Tasarım Sanatları ve Müzik Akademisi’nde piyano ve oda müziği öğretmenliğine getirildi.
1994’te Genç Konser Solistleri Avrupa Müsabakası’nda birincilik kazandı. 1995’te New York’ta yapılan Kıtalararası Dünya Piyano Yarışması‘nda da birinci oldu.
Sekiz yıl Almanya’da, yedi yıl da New York’ta yaşadıysa da ülkesine dönmeyi tercih etti.
2002’de Türkiye’ye döndüğünde 32 yaşındaydı.
Dönüş yolunda Paris’te verdiği konserlerin gelirini Afganistan/Kabil’de kız meslek lisesinin kurulması için bağışladı.
Fazıl Say’ın Türkiye’ye geldikten sonra neler yaşadığını biliyorsunuz; AKP mahpusa bile atmak istedi.
Her şeye karşın Fazıl Say üretmeye ve uğraş etmeye devam ediyor.
Ya siz?
Siz hâlâ seyirci misiniz?”
HİKMET SAMİ TÜRK’E REAKSİYON GÖSTERMİŞTİ
Demokratik Sol Parti tarafından Uğur Mumcu’nun katledilişinin yıl dönümü kapsamında düzenlenen bir aktifliğe eski Adalet Bakanı ve Hayata Dönüş ismiyle yapılan cezaevilerine yönelik katliam operasyonlarının sorumlusu Hikmet Sami Türk’ün konuşmacı olarak çağrılmış olması, Fazıl Say’ın babası Ahmet Say tarafından salonda protesto edilmişti.
Ahmet Say, eski Adalet Bakanı ve Hayata Dönüş operasyonlarının sorumlusu Hikmet Sami Türk’ün konuşmacı olarak katılmasını protesto etmişti. Ahmet Say, “İnsanlık kıymetlerini hiçe sayanlar, adalet hakkında konuşamaz” demişti.