Şirketlere sermaye azaltımında avantaj getiren bir karar torba yasaya eklendi. İşletmeler 5 yıl boyunca sermayeye ek edilen enflasyon farkları ve özel fonların bünyede tutulması halinde, sermaye azaltımını vergisiz yapabilecekler.
Dünya’dan Canan Sakarya’nın haberine nazaran, AKP, bu hafta Meclis’e iktisada ait bir torba yasa sunmaya hazırlanıyor. Torba yasa teklifiyle kişisel iştirakçi indirimi uygulamasının mühleti uzatılıyor. Hala, melek yatırımcılar paylarını en az 2 tam yıl elde tutmaları kaidesiyle paylarının yüzde 75’ini yıllık beyannamelerine bahis çıkar ve iratlarından yani gelir vergisine tabi yararlarından indirebiliyorlar. Torba teklifle, 31 Aralık 2022 tarihinde sona erecek bu vergi teşvikinin müddeti 31 Aralık 2027 tarihine kadar uzatılıyor. Mevcut maddede yıllık 1 milyon liraya kadar olan indirim meblağı yasa teklifinin kanunlaşmasıyla birlikte 2 milyon 500 bin liraya çıkarılacak. Melek yatırımcılar 2022 yılında verilen beyannameler çerçevesinde 225 milyon lira fiyatında istisnadan yararlandılar.
ULUSLARARASI DENİZ NAKLİYECİLİĞİNE VERGİ DESTEĞİ
Hazırlanan yasa teklifinde yer alan öbür bir hususla memleketler arası deniz nakliyeciliğine ait vergi dayanağını içeren düzenleme yapılıyor. Teklifte yer alan hususa nazaran; gerçek bireylerce, yasal iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim ve limited şirket niteliğindeki münhasıran milletlerarası deniz nakliyeciliği yapan yabancı ulaştırma kurumlarının, ödenmiş sermayesinin en az yüzde 50’sine sahip olması halinde elde edilen kar hisselerinin yarısı gelir vergisinden istisna edilecek.
163 BİN ENGELLİ VE YAŞLIYA YAPILAN FAZLA ÖDEME GERİ İSTENMEYECEK
65 Yaşının Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamında yapılan aylık ödemelerden, mevt, gelir değişikliği, mahzur durumu değişikliği üzere sebeplerle durumunda değişlik olduğu tespit edilenlere yapılan yersiz ödemelerin ilgililerinden tahsil edilmesi yerine bu alacaklar silinecek.
Teklifteki bu düzenleme ile borç ödeme gücü olmayan 163 bin 572 vatandaşın 566 milyon 262 bin 916 lira borcu silinecek.
TRANSİT TİCARETTE KAR İNDİRİMİ
Yasa teklifindeki bir öbür düzenlemeye nazaran; karın elde edildiği hesap devrine ait yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmiş olması, malların satıcı ve alıcısının Türkiye’de olmaması ya da malların Türkiye’ye getirilmeksizin yurt dışında alınıp satılması koşuluyla, yurt dışından satın alınan malların yurt dışında satılmasından elde edilen çıkarların yüzde 50’si kurum yararından indirilecek. Cumhurbaşkanına bu oranı sıfıra kadar indirme yahut yüzde 100’e kadar artırma yetkisi veriliyor. Düzenlemeyle, kurumların transit ticaret faaliyetlerinin teşvik edilerek Türkiye’nin dış ticaret istikrarına olumlu katkı sağlanması hedefleniyor.
Sermayeye ek edilen fonların 5 yıl boyunca sermayede kalması özendirilecek
Yasa teklifi ile sermayeye ek edilen enflasyon farkları, özel fonlar üzere fonların sermaye azaltımında orantılı olarak vergilendirilmesine ait düzenleme yapılıyor. Sermaye aktarılan çeşitli kaynakları aktarıldığı tarihten itibaren 5 yıl boyunca sermaye azaltımı yapmayan kurumlarda, bu mühletin sonunda sermaye azaltılmışsa, işletmeye konulan nakdi yahut tıpkı sermaye ile sermayeye eklenen öbür ögelerin toplam sermaye oranlaması suretiyle azaltıma bahis edilen meblağ içerisindeki sermaye ögeleri tespit edilerek vergilendirme yapılacak.
5 yıldan evvel sermaye azaltımı yapan kurumlarda ise azaltılan sermayenin öncelikle; sermayeye ek dışında diğer bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi yahut sermaye hesabından diğer hesaba transferi kurumlar vergisine ve kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak hesaplardan, daha sonra yalnızca kar dağıtımına bağlı tevkifata tabi hesaplardan oluştuğu kabul edilerek vergilendirme yapılacak. Böylelikle sermayeye ek edilen kaynakların en az 5 yıl boyunca sermayede kalması özendirilerek, işletmelerin öz kaynaklarının güçlü kalması teşvik edilecek.
Yeni İktisat Danışmanlık A.Ş Kurucu Ortağı Nazmi Karyağdı: “Maliye ile mükellef ortasındaki sorun gideriliyor lakin vergileme adil değil”
Şirketlerin sermaye olarak işletmelerine koyabileceği/ ekleyebileceği ögeler nakit, iktisadi değer, gayrimenkul, geçmiş yıl kârları, vb. olabildiği üzere, vergi kanunlarının uygulanması sonucu ortaya çıkan tekrar değerleme kıymet artış fonu, maliyet artış fonu, pasif kalemlere ilişkin enflasyon fark hesapları üzere ögeler da olabilmektedir. Vergi kanunlarının uygulanması sonucu ortaya çıkan fonlar, vergi dışı bırakılan paha artışlarından kaynaklanır. Bu nedenle de yasa kararı mucibince bu fonların sermayeye ek dışında rastgele bir hesaba aktarılması, şirketten çekilmesi yasaktır, şayet yasak çiğnenirse daha evvel alınmayan verginin alınması gerekir.
Vergi mükellefleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığı ortasında yaşanan sorun; bu fonların evvel sermayeye eklenmesi ve bir süre sonra da (kısa vadede yahut uzun vadede) sermayenin azaltılması yoluna giderek sermaye hisselerinin şirket ortaklarına ödenmesi durumunda, sermayenin kompozisyonunu dikkate almaksızın, öncelikli olarak fonların işletmeden çekildiği kabul edilerek vergileme yoluna gidilmesidir. Yani yapılan sürecin bir çeşit muvazaa (danışıklık) olduğunun kabul edilmesidir. Bu sorun, vergi mükelleflerince yargıya taşınmış, kararlar kimi vakit vergilenmeme kimi vakit da vergilenme tarafında olmuştur. Kanun teklifinde ise, şirketlerde sermaye artırımından itibaren 5 yıl içinde sermaye azaltımına gidilirse sermayeye eklenen fonların tamamının öncelikli olarak vergileneceği, 5 yıldan sonra sermaye azaltılırsa sermayenin kompozisyonu içinde ne kadar fon ne kadar nakit vb. olduğunun oranlama yoluyla tespit edilerek vergileme yapılması tarafında bir düzenleme öneriliyor.
Getirilmek istenen düzenleme, içinde bulunduğumuz duruma nazaran daha ileri ve uygun bir yere işaret etmektedir. Fakat hâlâ işin özünde varsayıma dayalı, adil olmayan bir vergileme kelam mevzusudur. Çünkü 100 ünitelik bir sermayenin 70 ünitesi fonlardan 30 ünitesi de ortaklarca verilen nakitten oluşuyorsa ve sermaye de 50 üniteye indiriliyorsa bu 50 ünitenin tamamının fon kaynaklı olduğunu varsayarak direkt vergiye tabi tutmak hukuka uygun olmayacaktır. Meğer adil olabilecek yaklaşım; hangi müddette olursa olsun 50 ünite azaltılan sermayenin yüzde 70’nin yani 35 ünitenin vergiye tabi 15 ünitesinde vergiye tabi olmamasıdır.
