Libya’nın münhasır ekonomik bölgesinin (MEB) Türk şirketleri tarafından petrol ve doğalgaz aranması gayesiyle kiralanması için Türkiye’nin Libya merkezi hükümeti ile mutabakata varması Yunanistan’da gündem oldu.
Yunanistan basınında çıkan haberlerde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Libya ziyaretinde yaptığı açıklamalar hatırlatılarak, “Sözde Türkiye-Libya mutabakatı, yasadışı Türkiye-Libya mutabakat zaptında Türkiye ile sonlandırıldığı üzere, Libya’nın münhasır ekonomik bölgesinin Ankara’ya kiralanmasını öngörüyor” sözleri kullanıldı.
Türkiye’nin Libya özelindeki yeni adımına birinci reaksiyon Yunanistan Dışişleri Bakanlığı’ndan geldi. Bakanlık yayınladığı açıklamayla Libya’daki son gelişmeleri yakından takip ettiğini açıkladı.
Basında çıkan haberlere nazaran bölgedeki egemenlik haklarını “tüm yasal yollarla savunacağını” vurgulayan bakanlık, tıpkı vakitte, Yunanistan’ın Mısır ile MEB’inin sonlandırılmasına ait muahedeyi hatırlatarak hiç kimsenin “yasadışı, geçersiz ve dayanaksız” olan 2019 tarihli Türk-Libya mutabakatına başvurma hakkına sahip olmadığı bildirisini veriyor.
Atina’ya nazaran Yunanistan’ın bölgede, Milletlerarası Deniz Hukuku’na tam hürmet göstererek tüm yasal yollarla savunmak niyetinde olduğu egemenlik hakları bulunuyor. Tıpkı vakitte Yunanistan, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Kontratı’nda öngörüldüğü üzere, ikili bir muahedenin yokluğunda medyan çizgisi ile tanımlanan bir kıta sahanlığı üzerinde “ipso facto et isim initio” hakka sahip.
ATİNA’DAN KAHİRE ZİYARETİ
Ankara-Trablus sınırındaki son gelişmelerin akabinde Dışişleri Bakanı Nikos Dendias da Doğu Akdeniz’deki son gelişmelerle ilgili olarak temaslar gerçekleştiriyor. Dışişleri Bakanı Dendias Mısırlı mevkidaşı Sameh Soucri ile telefonda görüştü. Atina’daki diplomatik kaynaklara nazaran iki bakan Libya ulusal birlik hükümetinin Türkiye ile mutabakat zaptı imzalamasının meşruiyetini sorguluyor.
Dünkü telefon görüşmesinde Yunanistan Dışişleri Bakanı’nın önümüzdeki pazar günü istişarelerde bulunmak üzere Kahire’ye gitmesi konusunda da mutabık kalındı. Dendias tüm gelişmeler hakkında bilgi verdiği ABD’nin Yunanistan Büyükelçisi George Tsounis’in yanı sıra, Dışişleri Bakanlığı’nın bir yazısında belirttiği üzere “Doğu Akdeniz ve Libya’daki gelişmeleri” ele aldıkları Fransa Büyükelçisi ile de bir ortaya geldi.
KONU AB’NİN GÜNDEMİNDE
Yunanistan basını Libya özelindeki gelişmelerin Avrupa Birliği gündemine de taşındığı bilgisini geçiyor. Yeni Demokrasi Parlamenteri Manolis Kefalogiannis, Libya-Türkiye ortasındaki mutabakat vesilesiyle Avrupa Komitesi’ne bahisle ilgili bir soru yöneltti.
Kefalogiannis, bu mutabakatın Yunanistan’ın egemenlik haklarını ihlâl ettiği gerekçesiyle Komite’den AB’ye iştirak sürecinde olan Türkiye’ye karşı harekete geçmesini talep etti.
“Efimerida ton Sintakton” gazetesine yeni gelişmeyi yorumlayan Yunan diplomatik kaynaklar, yeni mutabakat konusunun Atina tarafından yakından takip edildiğini vurgulayarak muahedenin içeriği hakkında bilgi verildiğinde Atina’dan yeni bir açıklama yapılacağını belirtiyorlar.
Diplomatik kaynaklar ayrıyeten, 2020 MEB’inin sonlandırılmasına ait Yunanistan-Mısır muahedesine hürmet gösterilmesinin hayati ehemmiyet taşıdığını vurguladı. Bu bağlamda, Atina bu mutabakatın ihlâl edilmesine ve Akdeniz’de yeni bir gerginlik kaynağının ateşlenmesine müsaade verilmeyeceği ihtarında bulunuyor.
Yunanistan basınına nazaran Libya Parlamentosu Lideri Aguila Saleh Issa da Türkiye ile yapılan hidrokarbon mutabakatını “yasadışı” olarak nitelendirdi ve vazife mühleti dolan Diba hükümetinin memleketler arası mutabakatlar imzalamaya yetkili olmadığını belirtti.
Ne olmuştu?
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 3 Ekim’deki Libya ziyaretinde iki ülke ortasında hidrokarbon alanında mutabakat muhtırası imzalandığını duyurmuştu. Yunanistan ve Fransa’nın Türkiye ile daha evvel imzalanan deniz yetki alanları mutabakat muhtırasına yönelik itirazlarını kıymetlendiren Çavuşoğlu, “İmzaladığımız muahedeler iki hâkim devlet ortasında Libya ve Türkiye ortasında kazan-kazan anlayışıyla imzalanan mutabakatlardır. Münasebetiyle üçüncü ülkelerin, iki hâkim ülkenin imzaladığı muahedeye müdahale etme hakkı yoktur. Onların ne düşündüğü değerli değil” demişti.
Çavuşoğlu mutabakatla ilgili, “Biraz evvel imzaladığımız hidrokarbon mutabakatı hem karada hem denizde ve yetki alanlarımızda kazan-kazan anlayışıyla Türk ile Libya firmalarının birlikte araştırma, sondaj üzere iş birliğine gitmesini hedefliyor” tabirlerini kullanmış, “Hem Türkiye hem de Libya bu türlü bir muahedeyi imzaladığını BM’ye bildirmiştir. Biz kıta sahanlığımızın sonlarını da BM’ye kaydettirdik. Artık Libya’nın yapması gereken de kendi kıta sahanlığı ve deniz yetki alanlarını belirleyerek onu da BM’ye kaydettirmesidir” demişti.
