Habertürk muharriri Fatih Altaylı bugünkü köşesinde Osmangazi Köprüsü işletmecisinin “400 milyon dolara bu işi onlara devrederiz” kelamlarını taşıdı. Fatih Altaylı yazısında işletmecinin imal sürecindeki kârına ve aldığı kredilere dikkat çekerek “400’e değil bedavaya verecekler” dedi. Altaylı birebir vakitte köprünün yapılış kademesinde müteahhitlerin Ankara’daki görüşmelerini ele aldı.
Altaylı’nın yazısı şöyle:
“Osmangazi Köprüsü ve İstanbul İzmir Otoyolu’nun imalcisi ve işletmecisi olan firmalardan biri açıklama yaptı.
“Bu iş göründüğü üzere değil. Ziyan ediyoruz. Biri talip olursa 400 milyon dolara bu işi onlara devrederiz.”
Okuyunca güldüm ister istemez.
Şimdi size tahminen de bugüne kadar duymadığınız bir şey anlatayım.
Osmangazi ve İstanbul-İzmir Otoyolu projesi aslında mevcut müteahhit ve işletmeci işi alsın diye organize edilmemişti.
Bu köprü ve otoyolun YİD ihalesini kimin alacağı aslında iktidarın başında belirliydi.
Ancak Ankaralı bir küme müteahhit gizlice bir konsorsiyum kurarak, son derece saklı bir biçimde ihaleye hazırlandılar ve son anda ihaleyi alıverdiler. (İşi aslında kimlerin alacağını iddia etmek sıkıntı değil sizler için.)
O devir bu müteahhit kümesinin bir bakandan ağır zılgıt yediği konuşuldu iş etraflarında.
Zaten bu kümenin büyük kısmı daha sonra hiçbir kamu ihalesini alamadı.
O kadar kızdırmışlardı yani.
Ama bir şikayetleri yoktu.
Bu işten büyük para kazandılar.
Kendi tabirleri ile kazandıkları paraya inanamıyorlardı.
Çünkü yalnızca işletmeden değil, asıl parayı inşaattan götürmüşlerdi.
Özel olarak hazırlanan bu işin asıl ballı tarafı “fiyattı”.
İşin gerçek maliyeti ile işletme bedeli ve mühletine temel olan fiyat ortasında büyük uçurum vardı.
Diyeceksiniz ki, “Yahu yap işlet devret işinde maliyetten sana ne?”
İş o denli değil ve bunu müteahhit topluluğunda bilmeyen yok.
Maliyet daha baştan o denli yüksek gösteriliyor ki, hem geçiş fiyatları hem de geçiş mühletleri bu “sözde maliyete” nazaran hesaplanıyor.
Gerçekte kendini 5 yılda amorti edecek iş güya 20 yılda amorti edecekmiş üzere görünüyor.
İş kredi ile yapıldığı için, gerçek maliyetin 2 katından fazla bir kredi kullanılıyor.
İşletmeci ile inşaatı yapan yüklenici firmalar tıpkı olduğu için esasen inşaat evresinde kâr baştan realize ediliyor.
Daha anlaşılır olması için diyelim ki, bu işin gerçek maliyeti 2 lira.
Ama bu maliyet şişirilerek 6 lira üzere gösteriliyor.
İşletmeci şirket buna nazaran kredi alıyor, inşaatçı şirkete buna nazaran ödeme yapıyor, devletten de buna nazaran işletme mühleti ve fiyatı alıyor.
Hal bu türlü olunca inşaatçı şirket daha baştan maliyetin iki katı olan kârı cebe indiriyor.
İşletmeden kazanılacak para da ekmek kadayıfının üzerindeki duble kaymak oluyor.
Ama şu anda olduğu üzere döviz kuru süratli yükselip, sene başında belirlenen fiyat yıl içinde dolar bazında geri kalınca, duble kaymağın bir kısmı eriyor.
Hal bu türlü olunca “400 milyon dolara satarım” demeye başlıyorlar.
TL’nin bedel kaybı yavaşlasa satar mı satmaz mı bir daha sorun.
Üstelik bu durum yalnızca Osmangazi Köprüsü ve İstanbul-İzmir Otoyolu için geçerli değil, tüm YDİ ya da KÖİ projelerinde durum bu.
3. Havalimanında da, Kuzey Marmara, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Anadolu Otoyolu’nda da, Kuzey Ege Otoyolu’nda da ve bilumum bu tip projelerde de durum farklı değil.
Yani yarın öbür gün devlet “Bu kazık ne kadar daha girecek” diye çok da kaygı etmesin.
Bedavaya bile bu işten çıkarlar.
Ne de olsa 2 liralık işi 6 liraya yaparak kârlarını inşaatçı olarak çoktan ceplerine koydular.
Şimdi borçlu görünen işletmeci şirketleri geri vermek için can bile atarlar.”
Müteahhitlerin Ankara’daki gizli toplantısı
