Rusya-Ukrayna ortasındaki savaş Türkiye’nin buğday ithalatının büyük kısmını gerçekleştirdiği bu iki ülkeden alımların durmasına neden oldu. Buğdayın anavatanı olan bir coğrafyada bulunmasına rağmen Türkiye kusurlu tarım siyasetleri nedeniyle yeterlilik sorunu yaşayınca bu kere de tarihinde birinci sefer Hindistan’da buğday ithal etmeye başladı. Fakat Hindistan’ın aldığı ani bir kararla buğday ihracatına kısıtlama getirmesi Türkiye’nin de ortalarında bulunduğu ithalatçı ülkeleri zora soktu. Besin krizinin kapıda olduğu bu periyotta Türkiye’nin verimli tarım topraklarını gaye dışı kullanıma açması ise reaksiyon çekiyor. Balıkesir’in Bandırma ilçesinde kurulan Marmara Metal Organize Sanayi Bölgesi için tarım yerleri yok ediliyor. Güney Marmara Dayanışması’ndan Erol Yıldız, köylülerin açtığı davada mahkemenin yürütmeyi durdurma kararı vermesine rağmen iş makinelerinin ekili alanlar dâhil olmak üzere tarım topraklarında yol açmasına reaksiyon gösterdi.
Türkiye’nin Hindistan’dan 50 bin ton buğday ithal etmesine ait haberler kamuoyunda reaksiyonla karşılandı. Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaş, Türkiye’nin en fazla buğday ithal ettiği bu iki ülkeden alımları badireye sokunca, ülke tarihinde birinci sefer Hindistan’dan buğday alımına gidilmesi, yıllardır uygulanan ithalata dayalı yanılgılı tarım siyasetlerinin bir sonucu olarak yorumlandı. Market raflarında ülke tarihinin en yüksek fiyatlarını gören ayçiçeği yağında da durum emsal bir seyir izliyor. Türkiye gereksinimi olan yıllık yaklaşık 900 bin ton ayçiçeği yağının lakin yarısını karşılayabilir durumda. Geri kalanını ise ithalat yoluyla karşılamaya çalışıyor.
ESKİ BAKAN’IN PARAMIZ VAR Kİ İTHAL EDİYORUZ KELAMLARI AKILLARDA
Ziraî üretimde tehlike çanları çalarken, evvelki Tarım Bakanı Bekir Pakdemirli’nin ithalat tenkitleri karşısında söylediği “Paramız var ki ithal edebiliyoruz” kelamları ise kamuoyunun hafızasındaki yerini koruyor.
HİNDİSTAN’DAN BUĞDAY İTHAL EDİP, BUĞDAY TARLASINI YOK EDİYORUZ
Bir yandan 4600 kilometre uzaklıktaki Hindistan’dan buğday ithal etmek problemde kalan Türkiye, bir yandan da verimli tarım yerlerine organize sanayi tesisleri kurulmasına müsaade veriyor. Balıkesir’in Bandırma ilçesinde bulunan Marmara Metal İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nin genişleme çalışmaları kapsamında verimli tarım topraklarının yok edilmesi reaksiyonla karşılandı.
EKİLİ ALANLARA İŞ MAKİNELERİ GİRDİ, YOL İNŞAATINA BAŞLANDI
Yaklaşık 40 bin dekarlık bir alana yayılması planlanan OSB için verimli tarım yerleri kamulaştırılıyor. Köylülerin açtığı davada yürütmeyi durdurma kararı verildiğini söyleyen Güney Marmara Dayanışması Platformu’ndan Erol Yıldız, buna karşın bayram haftasında iş makinelerinin tarım topraklarına girerek ekili alanların da bulunduğu bölgede yol çalışmaları yaptıklarını belirterek yaşananlara reaksiyon gösterdi.
BÖLGEDE BUĞDAY, ARPA VE AYÇİÇEĞİ ÜRETİLİYOR
Bandırma ve Erdek körfezi bölgesindeki proje alanının yüzlerce yıldır ziraî üretim yapılan bir alan olduğuna işaret eden Yıldız, bölgenin mutlak tarım alanı olduğunun altını çiziyor. Kısmen birinci sınıf tarım yerlerinden oluşan bölgede ayrıyeten ikinci ve üçüncü sınıf olarak nitelenen tarım yerleri bulunurken yüklü olarak buğday, arpa ve ayçiçeği üretimi yapılıyor. Yıldız’ın aktardığı bilgilere nazaran bu bölgede 2018 yılı sonunda Marmara Ana Metal OSB ismiyle bir Metal İhtisas OSB kuruldu. Kelam konusu OSB’nin 40 bin dekarlık bir alana genişleyeceği belirtilirken proje kapsamında Erdek Körfezi’nde birden fazla limanın inşa edilmesi de gündemde. OSB bünyesinde demir çelik, otomotiv, güç, makine üzere üretim alanlarının olacağı belirtiliyor.
‘TARIMLA UĞRAŞANLARA ADETA SAVAŞ İLAN EDİLDİ’
Bahisle ilgili bir açıklama yapan Güney Marmara Dayanışması ise Covid-19 pandemisi nedeniyle dünyada yaşanan besin problemine işaret ederek Metal İhtisas OSB çalışmalarının bir an evvel durdurulmasını talep etti. Anavatanı Türkiye olan birçok tarım eserinin ithal edilir hale geldiğine işaret edilen açıklamada, şu görüşlere yer verildi: “Covid-19 virüsü bize bütün dünyada tarımın ne kadar stratejik kıymete sahip olduğunu bir sefer daha gösterdi. Bugün başta Çin olmak üzere ülkeler besin stoklarını artırma uğraşına giriştiler. Pandemi sürecinde halk besin stoğu yaparken hiç kimse ‘ağır metal’ eserleri stoklamadığı üzere hiç kimse metal kuyruğuna da girmedi. Son 20 yılda ivme kazanan yağmaya ve talana dayalı projelerle, ülkenin dört bir yanında altyapı yatırımları, maden aramaları ve organize sanayi alanları ismi altında derelerimiz, ormanlarımız ve tarım alanlarımız yok edilmekte. Buna son örnek bölgemizde Kuru Mutlak Tarım Topraklarına göz dikerek ranta açan, ekolojik istikrara, tarıma ve tarımla uğraşan tüm bileşenlere adeta savaş ilân eden ‘Metal İhtisas OSB’ projesini verebiliriz. Bizler aşağıda sıraladığımız münasebetler nedeniyle Metal İhtisas OSB çalışmalarının bir an evvel durdurulmasını talep ediyoruz.
‘OSB ALANI FAAL HALDEKİ MARMARA FAYI ÜZERİNDE’
Metal İhtisas OSB alanı bütün zelzele uzmanlarının tabir ettiği üzere faal haldeki Marmara Fayı üzerindedir. Hatırlanacağı üzere 1999 Gölcük Zelzelesi sonrası plansız endüstrileşme sonucu ortaya çıkan can kayıplarıyla ölçülemese de 20 milyar dolarlık bir kayba neden olmuştur. Talan edilen alan yeniden Balıkesir-Çanakkale 1/50000’lik Bütünleşik Kıyı Alanları Planı’nda belirtildiği üzere, yerin kaygan özelliği, kumsal yapısı ve yer yer heyelan risklerinin olduğu tabir edilmiş olmasına karşın tüm bu ikazların hiçbiri dikkate alınmamaktadır.
‘BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK VE HAYVANSAL ÜRETİM ZİYAN GÖRECEK’
Bölgede kurulması planlanan Metal İhtisas OSB alanı sonrası başta Bandırma ve Erdek Körfezi olmak üzere Kapıdağ ve Manyas Kuş Cenneti Gölündeki biyolojik çeşitliliği uzun vade de yok edecektir. Bunun tesirleri vakit içerisinde hayvansal eser üretiminde adeta Türkiye’nin Hollanda’sı olan Gönen, Biga, Manyas ve Karacabey ilçelerini etkileyecektir. Bilimsel çalışmalar sonrası kritik kirlilik seviyesinde olduğu daha 2014 yılında TÜBİTAK raporlarıyla vurgulanan Bandırma Körfezindeki çift başlı organizma cinslerinin çoğalacağından ve kirlilik sonucu ömrün yok olacağından kuşku yoktur. Tekrar Hacettepe Üniversitesinden ülkemizin saygın Biyologlarından Prof. Dr. Ali Demirsoy’un söz ettiği üzere ‘Kapıdağ Yarımadasında var olan biyolojik çeşitlilik’ Metal İhtisas OSB sonrası yoksullaşacaktır.
OSB’YE KURBAN EDİLEN BÖLGEDE RANDIMAN ORTALAMANIN ÜSTÜNDE
Kâfi su kaynağının bulunmadığı bir alanda organize sanayi bölgesi inşaatının başlanması su muhtaçlığının karşılanması için Bandırma’nın ve Gönen’in tek içme suyu kaynağı olan Gönen Barajını yahut Ramsar Kontratıyla muhafaza altına alınan Manyas Gölünün hedeflendiğini düşündürmektedir. Türkiye’de ortalama buğday randımanı 280-300 kg/da ortasında değişmektedir. Halbuki beton yığınına çevirmek istedikleri tarım alanlarında randıman en olumsuz yıllarda bile ortalama 400 Kg/da’ın altına düşmemektedir. Tekrar stratejik eserlerden biri olan ayçiçeği üretimi açısından son derece verimlidir. Tarıma elverişli 1 cm’lik toprak katmanı ortalama 100 ile 1000 yıl ortasında oluşur. Elbette 1 cm. kalınlığında toprak katmanında tarım yapılması mümkün değildir. Araştırmalara nazaran 40-50 cm’lik bir toprak katmanının oluşabilmesi için en az 20-25 bin yıl geçmesi gerekmektedir.”
‘OLUŞACAK AĞIR GÖÇLE İLGİLİ BİR ÇALIŞMA YAPILMADI’
Projenin hayata geçmesiyle birlikte bölgede oluşacak ağır göç hareketlerinin yaratacağı kültürel, toplumsal ve siyasal tablo ve meseleler hakkında rastgele bir çalışma yapılmadığına da işaret edilen açıklamada, bunun yaratacağı vahim sonuçları öngörmenin mümkün olduğuna değinilerek şöyle denildi: “Yatırımcıların da söz ettiği üzere bölgede kâfi işgücünün bulunmadığı bilinmektedir. Bunun sonucunda başta Bandırma olmak üzere, Gönen, Manyas, Biga ve Erdek ağır bir göçe maruz kalacaktır. Öngörülere nazaran Bandırma’nın nüfusunun 500 bin olacağı varsayım edilmektedir. Bugün yaklaşık 200 bin nüfuslu ilçenin alt yapı meseleleri çözülemezken 500 bin nüfuslu bir ilçenin altyapı, ulaşım ve en kıymetlisi içme suyu sorunu hiç çözülemeyecektir.
‘ARAZİLER 45 BİNE KAMULAŞTIRILIP, 1 MİLYONA PAZARLANIYOR’
Proje hayata geçtikten sonra üstte da söz ettiğimiz üzere bitkisel ve hayvansal üretim merkezlerinde olan Güney Marmara Bölgesi bu süreçten olumsuz etkilenecek besin arzında meseleler artarak devam edecektir. Bandırma-Erdek körfezine birden fazla liman yapılacak, bölgede çok eskilere dayanan turizm önemli ziyan görecektir. Liman ve art planda oluşacak endüstrinin, can çekişmekte olan Marmara Denizi’ne getireceği yük de sürdürülemez olacaktır. Bugün hepimizi ‘sanayileşme ve iş alanı yaratma’ vaatleriyle aldatarak, Kuru Mutlak Tarım Toprağı alanlarını 20-45 bin TL/ dönüm bedelle kamulaştırıp, sonrasında 1 milyon TL/ dönüm bedellerle pazarlayarak rant elde edenlere karşı hassas olmaya davet ediyoruz. Hiçbir sanayi hammaddesi bölgede bulunmadığı halde imalinde ısrar edilen, ekolojik istikrara, tarıma ve tarımla uğraşan tüm bileşenlere adeta savaş açan bu rant projesine karşı sizleri dayanışmaya çağırıyoruz.”
Yusuf Yavuz