ANKARA- Türkiye’de seçim tarihi için 2023 yılının mayıs-haziran ayı işaret edilirken partilerin mutfaklarında hummalı bir çalışma başladı. Saha seyahatlerine sürat veren önderlerin yanı sıra parti örgütleri de çeşitli kampanyalar ile sokağa iniyor.
İstanbul Sözleşmesi’nin feshi başta olmak üzere bayana yönelik şiddet ve bayan yoksulluğunun daha da arttığı bu süreçte siyasi partilerin bayanlara vaatleri de son derece değer taşıyor.
Seçime giderken Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat metninde ortaklaşan, kamuoyunda ‘altılı masa’ olarak bilinen CHP, DÜZGÜN Parti, Gelecek Partisi, DEVA, Saadet Partisi ve Demokrat Parti’nin seçim beyannamelerinde yer alacak bayan siyasetleri da şekilleniyor.
Altı siyasi parti bayana yönelik şiddetin önlenmesi konusunda benzeri vaatlerde bulunurken Saadet Partisi haricindeki 5 parti, İstanbul Sözleşmesi’nin kararlarının ve yaptırımlarının uygulanacağı vurgusunu yapıyor.
Partilerin ortak sorun olarak gördüğü ve vaatlerde bulunduğu hususlar ortasında bayanların istihdamı, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve bayan yoksulluğu yer alıyor. Tüm partiler seçim vaatlerinde bu bahislere değinirken, 2023 seçimlerinde sonuçların bayanlar tarafından belirleneceği görüşü hâkim.
CHP’NİN BAYAN SİYASETİ 3 TEMELDE ŞEKİLLENİYOR
CHP’nin seçime giderken bayan siyasetleri büyük oranda belirlenmiş durumda. Seçim beyannamesinde de kaleme alınmaya başlanan vaatlerin temelinde bayana şiddetle çaba, kamu ve özel dalda bayan istihdamı ile kadın- erkek eşitsizliğini ortadan kaldırmak yer alıyor. Bu kapsamda telaffuzunu ‘eşitlik ve adalet’ üzerinden kurgulayan CHP’nin birinci somut adımı ise Cumhurbaşkanı kararıyla feshedilen İstanbul Sözleşmesi’ni tekrar yürürlüğe koyarak, kontratın kararlarının ve yaptırımlarının uygulanması vurgusu olacak.
‘ÜRETEN BİR TÜRKİYE’ İNŞASIYLA 4 MİLYON BAYAN İSTİHDAMI
CHP’ye nazaran bayana yönelik şiddetin yanında en kıymetli sıkıntılardan biri de bayanların istihdamı. Türkiye’de siyaset başta olmak üzere yargı üzere birçok alanda bayan temsilinin yetersizliğine dikkat çeken CHP, bilhassa özel kesimde bayanlar için kota uygulamasını öneriyor.
İktidar olmaları durumda birinci 5 yıl içerisinde ‘Üreten bir Türkiye’ inşasıyla 6 milyon yeni istihdam yaratacaklarını vurgulayan CHP Bayan Kolları Genel Lideri Aylin Nazlıaka, bu istihdamın 4 milyonunun bayanlara ilişkin olacağını söyledi. Nazlıaka, bugün her üç yeni işten ikisinde erkeklerin istihdam edildiğine vurgu yaparak, iktidara gelmeleri durumda bu oranın bayan lehine değiştirileceğini de kelamlarına ekledi. Özel bölüme yapılacak teşvikler ile bayan istihdamının da arttırılmasının amaçlandığını kaydeden Nazlıaka, “Özel dala yüzde 35’ten yüzde 50 oranına kadar bayan istihdamı durumunda teşvikler uygulayacağız. Bu ortada da Memleketler arası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 190 sayılı Şiddet ve Taciz Sözleşmesi’ni (C190) imzalayarak, şiddet ve tacizden arınmış bir çalışma ömrü yaratacağız” tabirlerine yer verdi.
‘YOKSULSUN SEN FAKİR KAL’ ANLAYIŞININ REDDEDİYORUZ’
Türkiye’de toplumun derinden hissettiği ekonomik meseleler bayan yoksulluğunu da artıran esas nedenler ortasında yer alıyor. CHP bu noktada da kayıt dışılığı önleyici önlemler almayı ve hane içindeki görünmez emeği görünür kılmayı amaçlıyor. Öncelikli maksat olarak kurulacak bir ‘kadın bakanlığı’ üzerinden çalışmaların koordine edileceğine işaret eden Nazlıaka, “Yoksulsun sen fakir kal” anlayışının reddedildiğini kaydederek bu alandaki problemleri ve tahlil tekliflerini şu sözlerle anlattı:
“Bugün çalışan her iki bayandan biri kayıt dışı çalışıyor. Bunun üzerine hane içindeki yük de bayanların omuzlarında. En makus ihtimalle bir konuta giren 4 bin 253 TL taban fiyattan bayanın kendine ilişkin olan 4 TL’si bile olmayabiliyor. CHP olarak biz de Aile Dayanakları Sigortası ile taban fiyatın altında olan hanelere öncelikle gelirlerinin en az taban fiyat fiyatında olacak halde bir ödenek çıkartacağız, bunu da bayanın hesabına yatırarak aile içinde bayanı güçlendireceğiz. Bayanın mesken içerisindeki bakım yükünü azaltacak halde merkezi siyasetlerle lokal siyasetleri eşgüdümlü hale getireceğiz.”
İYİ PARTİ’DEN ‘KADIN’ ATAĞI: EN AZ 100 BİN BAYANI ALANDA HAREKETE GEÇİRECEĞİZ
Altılı masada genel lideri bayan olan tek parti olarak yer alan GÜZEL Parti ise, seçim çalışmalarını yüklü olarak bayan siyasetleri üzerinden kurguluyor. Bayanların siyasette daha fazla sayıda yer almasıyla ‘toplumsal refah’ vurgusu yapan UYGUN Parti, Türkiye’nin tüm bölgeleri, vilayet ve ilçelerinde bayanların siyasete faal iştirakini sağlayacak bir sistem üzerinde çalışıyor. Bu çalışmalar kapsamında bayan odaklı bölge koordinatörlükleri oluşturularak, her 5 vilayette bir bayanın sorumluluğunda çalışmalar yürütülecek. Bu çalışmaların seçim sürecinde en az 100 bin bayanı alanda harekete geçirmesi hedefleniyor.
2023 seçimlerinin sonucunu bayanların belirleyeceğini tabir eden ÂLÂ Parti Bayan Siyasetleri Lideri Ünzile Yüksel, bayanların siyasete iştirakine ait, “Ülkenin yarısını oluşturan bayanların siyasette var olması gerektiğini, yalnızca ‘broşür’ dağıtan bir eleman değil, hem seçilen hem de seçen olduklarını bayanlara anlatıyoruz. Hiçbir kapıdan da boş dönmüyoruz” tabirlerine yer verdi.
ISRARLI TAKİP, ÇOCUK İSTİSMARI MEVZULARINDA YENİ YASAL DÜZENLEME
İYİ Parti’nin amaçları ortasında bayanlara yönelik ayrımcılık içeren her türlü uygulamanın ortadan kaldırılması, bayanların toplumsal, ekonomik, siyasal ve toplumsal alanda pozisyonlarının uygunlaştırılması de yer alıyor. Bu kapsamda yürüttükleri çalışmalara dikkat çeken Yüksel, “Kadınlar için fırsat eşitliği sağlanana kadar Eşitlik Çerçeve Yasası’nı hayata geçireceğiz. Ebeveynlerin, çocukların fizikî ve ruhsal durumlarındaki gelişmeleri yanlışsız bir formda izleyebilmesi için Ulusal Ebeveynlik Programı uygulayacağız. Rüzgârgülü Projesi’yle okullarda fiyatsız yemek projesini başlatacağız. Bayan yoksulluğunun derinleştirdiği bu süreçte bayanların çalışabileceği iş alanları yaratılacak, yaklaşık 750 bin bayan istihdam edilecek” dedi.
Yüksel, vaatlere ek olarak bayan girişimcileri destekleme konusunda teşvik paketlerinin hazırlanacağını kaydetti. Bayana şiddetin önlenmesinin yanı sıra ‘ısrarlı takip’, ‘çocuk istismarı’ üzere hususlarda da yasal düzenleme yapılacağını kaydeden Yüksel, CHP üzere İstanbul Sözleşmesi’nin tekrar yürürlüğe alınacağı vurgusu yaptı.
DEVA PARTİSİ 90 VE 360 GÜNLÜK HAREKET PLANI AÇIKLAYACAK
DEVA Partisi’nin bayan söylemi de başka partiler ile ortak sıkıntıları temel alıyor. Bayan yönelik şiddetin ve bayan yoksulluğunun ortadan kaldırılmasının öncelikli maksat olarak ele alındığı partide, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ile bayan istihdamının kamu ve özel kesimde arttırılması bayanlara yönelik öncelikli vaatler ortasında yer alıyor.
Kadın Siyasetleri Aksiyon Planı’nı, hukuk, sıhhat, eğitim üzere mevzularda sistemli aralıklarla gerçekleştirdikleri ‘DEVASAL ÇÖZÜMLER’ çalıştaydan çıkacak sonuç raporu üzerine oluşturacak olan DEVA Partisi, seçim takvimi açıklanmadan evvel 90 ve 360 günlük aksiyon planını açıklamayı hedefliyor.
KADINA YÖNELİK ŞİDDETTE 4 TEMEL BAŞLIK: TEDBİRE, MÜDAFAA, KOVUŞTURMA VE TAKVİYE SİYASETLERİ
DEVA Partisi olarak bayanı her alanda güçlendirecek sistemler kurarak, toplumsal ve ekonomik manada faal kılacaklarının altını çizen Bayan Siyasetleri Lideri Elif Esen, öncelikle bayanların şiddet görmemesi ve bayan cinayetlerinin son bulması için eğitim ve hukuk alanında kısa, orta, uzun vadeli siyasetler üretileceğini tabir etti.
Kadına yönelik şiddette ‘önleme, müdafaa, kovuşturma ve takviye politikaları’ olmak üzere dört temel başlıkta yürüttükleri çalışmaların da hazır olduğunu vurgulayan Esen, iktidar olmaları durumunda hala İstanbul Mukavelesi yürürlükte değilse yine taraf olacaklarını da kelamlarına ekledi.
Pınar Gültekin evrakında uygulanan ‘haksız tahrik’ indirimini de hatırlatan Esen, “Kovuşturma ve ceza sistemini, ‘iyi hal indirimi’ üzere uygulamaları kaldırmak suretiyle, bayan hak ve özgürlüğünü koruyacak, güvenliğini sağlayacak biçimde yapılandıracağız” dedi.
DEVA Partisi’nin seçim vaatleri ortasında bayanların kamuda istihdamının yaygınlaştırılacağı, bilhassa karar sistemlerinde ve idare mercilerinde yer almasının önünü açacak siyasetlerin oluşturulması yer alıyor. Esen, birebir vakitte daha çok bayanın siyasette yer almasının sağlanacağının da altını çizdi.
Esen, yürüttükleri çalışmalar kapsamında bayanın iş hayatına iştiraki, bayan yoksulluğu, toplumsal cinsiyet eşitsizliği problemlerine ait vaatlerini şu formda açıkladı:
“Dijital dönüşüm ve pandemi gerekleri çerçevesinde bayan için çalışma hayatını güzelleştireceğiz. Esnek ve saat bazlı yeni iş modelleri ile bayanı, çalışma hayatında hak kaybına uğramadan tutacak, meskeni ve işi ortasında seçim yapmak zorunda bırakmayacağız. Bayan istihdamını teşvik edecek siyasetler üreteceğiz. Eşit işe eşit fiyat ve kota uygulamaları ile çalışma hayatını dengeleyecek, fiyat düzeylerinin artırılması yoluyla bayan yoksulluğunu azaltacağız.”
KADINA ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE BAYAN İSTİHDAMI VURGUSU
Gelecek Partisi de bayan siyasetini yüklü olarak bayana yönelik şiddetin önlenmesi ve bayan istihdamının artırılması üzerinden oluşturuyor. Tüm bunların temelindeki kadın- erkek eşitsizliğinin önüne geçilmesini önceleyen parti, bayana ve çocuğa yönelik şiddet ve istismarın partiler üstü olduğuna ve ortak mutabakat ile hareket edilmesi gerektiğine vurgu yapıyor. Bu kapsamda şekillenmeye başlayan çalışmaları hakkında bilgi veren Gelecek Partisi Bayan Siyasetleri Lideri Habibe Çiftçioğlu, “Kadına yönelik şiddette kısa, orta ve uzun vadeli planlamalar hayata geçirilmeli. Bayan cinayetlerinde hiçbir halde ‘indirim’ uygulanmaması, en ağır cezanın verilmesi gerekiyor. Biz de bu mevzular üzerinden çalışmalarımızı şekillendiriyoruz” diye konuştu.
Kadın siyasetlerine ait projeleri yavaş yavaş kâğıda dökmeye başladıklarını, seçim beyannamesinin de bu kapsamda şekillendiğini belirten Çiftçioğlu, parti idare konseyinde onaylanan çalışmaların kamuoyuna aktarılacağına dikkat çekti. Bu süreçte iktidar üzere projeleri hayata geçirirken ‘Ben yaptım, oldu’ anlayışıyla değil, alandaki gereksinime ve talebe kulak vererek hazırladıklarını kaydeden Çiftçioğlu, “Çalışan bayanlarla, şu an çalışamayan bayanlarla, engelli bireylerin (yüzde 12) anneleriyle (emeklilik) ilgili de çalışmalarımız var. İş hayatındaki bayan istihdamında bilhassa yönetici takımındaki yetersizliğe de dikkat çekmek gerekiyor. Biz iş dünyasındaki bayan sayısını artıracak siyasetler hayata geçireceğiz” dedi. Habibe Çiftçioğlu, İstanbul Sözleşmesi’nin de tekrardan yürürlüğe girmesinin sağlanacağının altını çizdi.
DP’DE TAKIM DEĞİŞİKLİĞİ: ‘DEMOKRAT KADINLARDAN’ BİR ORDU KURACAĞIZ
Demokrat Parti, 2023 seçimlerine giderken öncelikle bayan kolları genel başkanlığında takım değişikliğine gidecek. Bu süreçte bayan kolları başkanlığının güçlendirilmesi ve genişletilmesi amaçlanırken, vilayet ve ilçe teşkilatlarında da bayan varlığının artırılması hedefleniyor.
Seçimlere güçlü bir bayan takımı ile gideceklerinin altını çizen Bayan ve Gençlik İşleri Lideri Murat Aydoğdu, “Partideki bayan varlığını artırarak yeni takımın alanda faal çalışma yapmasını amaçlıyoruz. Yani bir manada ‘demokrat kadınlardan’ bir ordu kurup seçime o denli gideceğiz. Bu seçimde bayan seçmenin seçimin yazgısını belirleyeceği şuurundayız. Bu yüzden de tüm takımlarımız ile bu süreçte alanda olacağız” dedi.
‘KORUYUCU HUKUK SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ GEREKİYOR’
Saadet Partisi ise seçime giderken bayan siyasetlerini bir evvelki seçimde olduğu üzere ‘adil devlet insanca yaşam’ ideali üzerinden kurgulayacak. Bu noktada bayan ve erkek ile birlikte aile ve toplum vurgusunun yapılacağı çalışmalarda birey olarak hakların korunduğu projeler de üretilecek.
Partinin öncelikli vaadi ise bayana şiddetin engellenmesinin yanında iş hayatında var olan bayanların çalışma şartların güzelleştirildiği, çalışmayan bayanların ise özlük haklarının verildiği bir sistemin kurulması olacak.
Türkiye’de bu güne kadar bayana yönelik problemlere karşı ‘pansuman tedaviler’ uygulandığını söz eden Saadet Partisi Bayan Kolları Lideri Nurgül Beytiye Ekinci, öncelikle bayanların uğradığı hak kayıplarının, eşitsizliğin temel nedenin bulunarak, çalışmaların o temelden başlaması gerektiğini söyledi.
SAADET PARTİSİ’NİN ALTILI MASADAKİ FARKI: İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NE KARŞIYIZ
Saadet Partisi, altılı masada bulunan partilerden farklı olarak İstanbul Sözleşmesi’ne karşı çıkıyor. Ekinci bunun nedenini ise şöyle açıkladı:
“Topluma yönelik yapılacak bütün milletlerarası kontratların o ülkenin bünyesi, dini inanışları, gelenek ve görenekleri dikkate alınarak yürürlüğe alınması gerektiğini düşünüyorum. Biz İstanbul Sözleşmesi’ne başından bu yana hayır demiştik, bundan sonrada hayır diyeceğiz.”
Altılı masadaki partilerin bayan siyasetleri konusunda benzeri çalışmaları olduğunu belirten Ekinci, ortaklaşmadıkları İstanbul Kontratı konusunda, “Altılı masayı oluştururken farklıların farkındaydık. Bu yüzden farklı düşündüğümüz kimi bahisler üzerinden tartışmayı değil, birleştiğimiz bahisler üzerinden uzlaşmayı seçtik. Bayana şiddetin engellenmesi ve bayan haklarının güçlendirilmesi konusunda temelde uzlaştık fakat her partinin metotları farklı olabiliyor” tabirlerine yer verdi. (DUVAR)