Yerli topluluklar Karayip Denizi’ni ‘su otobanı’ olarak kullanmış

Bununla birlikte adaların yerli topluluklarının nereye seyahat ettiğini ortaya koyan açık yol işaretleri olmadığından antik ticaret yollarını tekrar inşa etme misyonu arkeolojik kayıtlarda saklanan ince ipuçlarına bel bağlıyor Geçtiğimiz günlerde Escort Fındıkzade Florida Tabiat Tarihi Müzesi nde misyonlu araştırmacılar Karayipler in seyir tarihinin detaylarını ortaya çıkarmak maksadıyla çömlekçilik üzerine odaklandılar ve 11 adada bulunan 96 pişmiş kil kesiminin bileşimini tahlil ettiler

YENİ YAKLAŞIM BİLİNMEYEN DETAYLARA ULAŞTIRDI

Journal of Archaeological Science Reports isimli mecmuada yayınlanan araştırma bunun bugüne dek Büyük Antiller de yapılan çeşidinin en geniş incelemesi olduğunu ve Lucayan Adaları ndan Bahamalar la birlikte Turks ve Caicos Adaları toplanan çanak çömlek yapıtlarının birinci kez temel bileşimlerini ve kökenlerini tespit etmek maksadıyla incelendiğini gösteriyor

Florida Müzesi ne bağlı Seramik Teknolojisi Laboratuvarı nda konuk öğretim üyesi ve araştırmanın ortak müellifi olan Lindsay Bloch Kullandığımız teknikler ekseriyetle tek bir hafriyat alanı ya da tek bir adayı merkezine alan farklılıkları görebilseniz de sonuçlara başka ayrı baktığınız için bunun ne manaya geldiğini bilmediğiniz öbür araştırmalara kıyasla büyük bir gelişimi gözler önüne seriyor diyor

İnsanlar Orta ve Güney Amerika dan dalgalar halinde göç ettikleri Karayip adalarında 7 000 yıldan fazla bir müddettir yaşıyorlar M Ö 800 üzere erken bir tarihte Venezüella dan yeni kümeler geldi ve adalar ortasında yiyecek alet ve mücevher alışverişi için kullandıkları bir ticaret ağı kurdu Ne var ki günümüze ulaşan en yaygın eserler bu objelerin taşındığı çanak çömlek kaplardan oluşuyor

Seramik Teknolojisi Laboratuvarı nda koleksiyon asistanı olan araştırma ortak muharriri Emily Kracht Karayipler deki birden fazla materyal sıcak ve nemli ortam yüzünden yeterli korunamıyor buna rağmen çömlek güçlü ve bu sebeple de bulduğumuz en yaygın objelerden biri oluyor diyor

Takip eden binlerce yıl boyunca farklı Karayip kültürleri çömleklerini üretmek maksadıyla eşsiz biçim ve teknikler geliştirdi Kimi eserler sade ve süssüzken başkaları kesik çizgiler delikler kabartılmış sırtlar ve pişirilmiş kenarlardan oluşan bir kafes ile son derece dekore edilmiştir

Pek çok araştırma farklı kültürleri birbirinden ayırmak ve hareketlerini anlamak doğrultusunda neredeyse büsbütün biçimlerindeki benzerlikleri temel alıyordu Bununla birlikte Bloch un da izah ettiği üzere bu formül birçok vakit cevaplardan daha fazla soruyu gündeme getirdi ve muhtemelen pahalı bilgiler taşıyan malzemeleri dışarda tuttu

Dünyanın rastgele bir bölgesinde bulduğumuz çanak çömleğin büyük kısmı süslenmemiştir Yemek pişirmek ya da saklamak gayesiyle kullanılan çoklukla kolay yapıda olan ve sıkça rastlandıkları için göz arkası edilen şeylerdir

KULLANILAN GEREÇ ÜZERİNE ODAKLANDILAR

Araştırmacılar farklı usullerdeki küçük şeylerin detaylarını incelemektense çömleklerin hangi gereçten yapıldığına odaklandılar Ellerindeki örneklerden mikroskobik ölçülerde örnekler almak için bir lazer kullanarak çömlek imalinde kullanılan kilde bulunan her bir elementin tam ölçüsünü ve ne olduğunu tespit ettiler Yaptıkları son incelemeler 1000 yıldan daha eski yerli Karayip tarihini kapsayan yetmiş yılı aşkın bir arkeolojik birikimi içeriyordu

Bloch Element tahlilinin sağladığı avantajlardan biri bir kâsenin nerede yapıldığını görmemize ve en son ulaştığı yerle karşılaştırmamıza imkân tanıyan farklılıkları açık biçimde aramamız diyor

Bunun üzere detaylı karşılaştırmalar Karayipler in altında yatan jeolojinin karmaşıklığı sayesinde mümkün oluyor Takımadalarda bulunan en büyük adalar büyük ihtimalle Pasifik Okyanusu ndaki antik bir sualtı platosu halinde hayatına başladı Muhteşem kıta Pangaea nın dağılmasının akabinde Karayip levhası platoyu deniz yüzeyinden yükselten volkanik patlamaların zorlamasıyla en nihayetinde Atlantik teki mevcut pozisyonuna ulaşmadan evvel doğuya hakikat sürüklendi

Milyonlarca yıl süren ayrılma süreci bu volkanik çıkıntıları bakır nikel krom ve antimon üzere farklı yoğunluklarda elementlere sahip ince taneli kil taneleri haline getirdi Bu farklılıklar en küçük Karayip çanak çömlek modülünün bile üretildiği bölgenin temel imzasını taşıdığı manasına geliyor

Araştırmacıların mukayeseli incelemelerinin sonuçları sadece bir haritaya bakarak bulunabilecek bir şey değil Lucayan Adaları başlangıçta sadece süreksiz biçimde kaynak toplamak hedefiyle kullanıldı ve oralara seyahat yapan beşerler kalıcı nüfus merkezlerini destekleyen daha büyük adalardan güneye gerçek yelken açacaklardı

Açık farkla en büyük Karayip adası ve Bahamalar a en yakın olan Küba adası başlangıçta bu faaliyetler için kusursuz bir hazırlık alanı üzere görünebilir Beşerler Küba dan açık deniz boyunca seyahat yaparken araştırmanın sonuçları Karayipler in kültür merkezinin buradan fazla insanların yüzlerce yıldır mal ithal ve ihraç ettiği Hispaniola adasının kuzeybatı kıyısında ağırlaştığını ortaya koyuyor

BİLMECEYİ AFRİKA DAN TAŞINAN TOZLAR ÇÖZDÜ

Bloch Çömleklerin en azından bir kısmı bu adalara mal taşımak hedefiyle kullanılmış olmalıydı ve beşerler muhtemelen çeşitli deniz kaynaklarını geri götürüyorlardı diyor

Bu beşerler nihayetinde Bahamalar Turks ve Caicos ta bulunan kalıcı yerleşimleri kurdular ve toplu biçimde Lucayanlar ya da Ada Halkı olarak tanındılar Sahra Çölü nden taşınan Afrika toz bulutlarının buraya getirdiği kil gibisi topraklardan kendi çömleklerini imal etmeye başladılar bununla birlikte eldeki sonuçlar Hispaniola dan gelen çömleklere sözün tam manasıyla uymuyordu Palmetto Kapları diye isimlendirilen Lucayan çanak çömlekleri genelde kalın ve yumuşak yapıdadır ve iri taneli Sahra toprağının kalitesizliğinden dolayı vakitle parçalanır

Hâl böyleyken İspanyolların gelişine dek Hispaniola Lucayan Adaları nın ana ticaret ortağı ve çömlek ihracatçısı olarak kaldı Kracht Lucayanların Hispaniola daki beşerlerle akraba olduklarını biliyorduk ve bu araştırma yüzlerce yıl boyunca çömlekçilik yoluyla kalıcı bağlar yürüttüklerini gözler önüne seriyor diyor

Kaynak Science Daily

Çeviren Tarkan Tufan