Topal Osman Ağa’nın Milletvekili Ali Şükrü Bey’in öldürülmesinden sorumlu tutularak öldürüldüğü belirtilen teklifte, 2 Nisan 1923 tarih ve 320 Sayılı TBMM Kararıyla gömüldüğü yerden çıkarılarak TBMM kapısı önünde naaşının asılarak teşhir edildiği vurgulandı. Teklifle bu TBMM kararının kaldırılması istendi. MHP önderinin yanı sıra MHP Tokat Milletvekili Yücel Bulut ve MHP Hatay Milletvekili Lütfi Kaşıkçı’nın imzasını da taşıyan üç unsurluk teklifin münasebetinde “Tüm hayatı boyunca büyük bir vatanseverlik örneği göstermek suretiyle, Türk Milleti’nin bağımsızlık uğraşına emsalsiz katkılar sunmuştur. Ulusal Uğraş yıllarındaki özverili gayreti her kesim tarafından kabul edilen Topal Osman Ağa; 27 Mart 1923 tarihinde Ankara’da apansız ortadan kaybolan Milletvekili Ali Şükrü Bey’in öldürülmesinden sorumlu tutulmuştur. 1 Nisan 1923 gecesi Papazın Bağı’ndaki konutunda kıstırılan Topal Osman Ağa çıkan çatışma sonucunda yaralı olarak ele geçirilmiş, savunma yapmak imkanına sahip olamadan öldürülerek gömülmüştür” denildi.
TOPAL OSMAN KİMDİR
Giresun’un Hacı Hüseyin mahallesinde doğdu. Ticaretle uğraşan Feridunzâde Hacı Mehmet Efendi’nin oğludur. Nizamlı bir eğitim görmedi, genç yaşta kayıkçılık yapmaya başladı. 1912’de Balkan Savaşı’na askerlik bedeli ödendiği halde istekli olarak katıldı. Çorlu yöresindeki çatışmalarda diz kapağından yaralandı. Bundan ötürü “Topal” lakabıyla anıldı. Giresun’a döndükten sonra I. Dünya Savaşı’na kadar ticaretle uğraştı. Savaşın başlaması üzerine Doğu Karadeniz bölgesinde Ruslarla iş birliği yapan Rum ve Ermeni çeteleriyle gayrete girişti. Kurduğu milis güçleriyle Giresun ve yöresinde kelam sahibi oldu. Teşkîlât-ı Mahsûsa’nın doğu cephesindeki faaliyetlerinde aktif vazife aldı. Batum cephesinde 700-800 gönüllüsüyle Ruslara karşı savaştı. Bölgede hükümet işlerine karıştığı gerekçesiyle hakkında türlü şikâyetler yapılmaya başlandı. 25 Ağustos 1916’da Sivas Dîvân-ı Harbi’nde muhakeme edildi ve bir müddet göz altında tutuldu. Giresun’a dönüşünün akabinde kentin tek hâkimi durumuna geldi, 1917’den itibaren Harşit vadisinde Ruslara karşı çarpıştı. 1918’de Rus birliklerinin geri çekilmesiyle Batum’a cephane taşımaya başladı. Bu vesileyle bir müddet Batum’da kaldı.
Mütarekeden sonra Giresun’a dönünce hastalığı sebebiyle misyonundan istifa eden belediye lideri Dizdarzâde Eşref Bey’in yerine başkanlığı devraldı. Tıpkı vakitte Giresun Müdâfa-i Hukuk Cemiyeti’nin başına geçti. Trabzon’da bir kongre toplayıp silâhlanmaya başladı. İzmir’in Yunanlılarca işgali üzerine 17 Mayıs 1919’da Giresun’da büyük bir miting düzenledi, ayrıyeten Pontus devleti kurma faaliyetlerine karşı silâhlı uğraşa girişti. Bu sırada tehcir hatalısı olarak yargılanmak üzere İstanbul’a getirilmesi istendi; İstanbul Dîvân-ı Harbi tarafından tutuklanmasına karar verildi. Bu sebeple kentten kaçarak Keşap bölgesine gitti. Rum çetelerinin Türk köylerine düzenledikleri baskınlara misillemeler yaptı. Dokuzuncu Ordu müfettişliğine tayin edilen Mustafa Kemal Paşa, Anadolu’ya geçtiği sırada Havza’dan sadârete gönderdiği 5 Haziran 1919 tarihli raporda bu mevzuya da yer verdi. Tehcirden ötürü kaçak durumunda bulunan Topal Osman Ağa’nın çetesinin değerli olduğunu, bundan ötürü Giresun ve doğusunda asayişsiz bir hareketin görülmediğini yazdı. Bu ortada dağlara çekilen Topal Osman teslim olup silâhlarını bırakması kaidesiyle affedileceği yolundaki teklifleri reddetti; milletin selâmeti için âdilâne bir barış yapılıncaya kadar silâh bırakmayacağını bildirdi. Trabzon valisine Topal Osman’ı meyyit yahut canlı ele geçirme vazifesi verilince takibine bir nizâmiye taburu ile bir süvari bölüğü gönderildi. Giresunlular ise artan Pontus tehlikesine karşı Karahisar’a adam yollayıp Topal Osman’dan yardım talebinde bulundu.
8 Mayıs 1919’da, içinde Yunan Kızılhaç Heyeti’nin bulunduğu bir geminin limana gelmesinden yürek alan Rumların 11 Mayıs’ta Taşkışla denilen Rum okuluna beyaz renkli Yunan Kızılhaç bayrağı çekmeleri ve taşkınlığa başlamaları, 5 Haziran’da mavi-beyaz renkte 20 m. uzunluğunda bir Pontus bayrağı asmaları üzerine Topal Osman Giresun’a geldi ve bayrağı indirip fâilleri cezalandırdı. Akabinde tekrar Karahisar’a döndü.
23 Temmuz 1919’da toplanan Erzurum Kongresi’ne Giresun’u temsilen katılan Ali Naci (Duyduk) ile İbrâhim Hamdi (Elgen) beyefendilerin kongrede Mustafa Kemal Paşa’ya muhalif tavırlarını duyan Topal Osman bu iki delegeyi kongreden sonra Giresun’dan uzaklaştırdı.
Bu ortada Topal Osman, Ulusal Mücadele’nin propagandasını yapmak için 17 Şubat 1920’de Gedikkaya isimli haftalık bir gazete çıkarmaya başladı; başyazarı da kendisiydi. Gedikkaya yirmi altı sayı devam edebildi. 28 Mart 1920’de incelemelerde bulunmak hedefiyle Karadeniz bölgesine gelen Amerikan heyetini belediye reisi ve Müdâfaa-i Hukuk reisi sıfatıyla ağırlayan Topal Osman, Mustafa Kemal Paşa’nın Rumların katliamını değil tersine korunmasını emrettiğini belirtti. Büyük Millet Meclisi hükümetinin kurulmasının akabinde Mustafa Kemal Paşa’ya bir telgraf çekerek kayıtsız kuralsız ulusal hükümetin hizmetine girdiğini bildirdi.
1921 Martında Topal Osman, buyruğundaki 550 mevcudu ve dört dağ topu ile birlikte Koçgiri ayaklanmasını bastırmak için Sivas’a gitti. Giresun alayı Refahiye bölgesinden başlayarak âsilere karşı başarılı bir harekât gerçekleştirdi. Bu sırada Topal Osman sayesinde Giresun’da hiçbir faaliyet yapamayan Pontusçuların yeni merkezi İtilâf devletlerinin nezaretindeki Samsun oldu.
Topal Osman, Sakarya savaşı öncesi Samsun’da toplanan Giresun alaylarıyla 14 Temmuz 1921’de Batı cephesine hareket etti. Sakarya savaşında Yûsuf İzzet Paşa kümesinde 47. Alay kumandanı olan Topal Osman 25 Ağustos’taki Mangaltepe taarruzuna katıldı; 15 Eylül’e kadar bütün muharebelerde bulundu. Kendisine kaymakamlık (yarbaylık) rütbesi verildi. Yunanlılara karşı Büyük Taarruz’un sonuna kadar yapılan muharebelere katılan Topal Osman 21 Aralık 1922’de Giresun’a döndü. Bir mühlet belediye işleriyle ilgilendi ve akabinde Mustafa Kemal Paşa’nın buyruğuyla tekrar Ankara’ya gitti.
Burada muhafız taburu komutanlığı vazifesi yaptı. Büyük Millet Meclisi’nde muhalif kümeler ortasındaki çekişmeler onu da etkilemeye başladı. Muhalefetin önde gelen isimlerinden Trabzon mebusu Ali Şükrü Bey’in birdenbire ortadan kaybolması büyük bir karışıklığa yol açtı. Onun 27 Mart 1923 Salı akşamı Merkez Kıraathanesi’nde oturmakta iken Cumhurbaşkanlığı Muhafız Taburu Kumandanı Topal Osman’ın adamlarından Mustafa Kaptan tarafından çağrıldığı ve Topal Osman’ın konutunda boğulduğu anlaşıldı. Bunun üzerine Mustafa Kaptan tutuklandı, Topal Osman’ın tutuklanması için de karar alındı. Jandarma zâbiti Kemal Beyefendi, Mühye köyünün doğusunda Dikmen deresinin başlangıcında bir yerde Ali Şükrü Bey’in cesedini buldu. Meclis cinayet fâillerinin çabucak tutuklanmasını isteyince hükümet zanlı durumundaki Topal Osman’ın yakalanmasını emretti. Yapılan baskılar üzerine Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, yeni muhafız tabur kumandanı tayin edilen İsmail Hakkı Bey’e Topal Osman’ın yakalanması buyruğunu verdi. Çıkan çatışmada Topal Osman meyyit olarak ele geçirildi.
Giresun Kalesi’nde Kurban Dede’nin mezarının yanına defnedildi. Akabinde mezarı Atatürk’ün buyruğuyla Giresun’da bugünkü yerine nakledildi. Âlâ bir eğitim almamış olmasına karşın vatanperver kişiliği, Ulusal Mücadele’ye katkılarıyla dikkat çeken Topal Osman, Pontus hareketinin engellenmesinde rol oynamıştır. Ali Şükrü olayı ise onun Atatürk’e bağlılığının bir sonucudur.